هر روز با شما در اینجا خواهیم بود، صدای شما، حرف شما و پیشنهاد شما را می شنویم و می خوانیم و بازگو می کنیم. با ما همراه باشید، بگویید و بنویسید

تلفن: 88769075 - 021  پیامک: 3000451213

جـوابیه

مدیرمسئول محترم روزنامه ایران
موضوع: پاسخ به مطلب مندرج در شماره 7533 مورخ 14/10/99
با سلام، عطف به گزارش درج شده در آن نشریه محترم به تاریخ 99.10.14 با موضوع «جدال صنایع با هوای پاک، پایانی ندارد، دود سیمان آبیک و نیروگاه برق در ریه‌های قزوین» در پاسخ به مطلب عنوان شده به اطلاع می‌رساند کوره پخت سیمان این شرکت بنا به مدارک و مستندات موجود از یک ماه گذشته تعطیل بوده و فعالیتی ندارد و هیچ استفاده‌ای نیز از سوخت مازوت صورت نگرفته و لذا اساساً امکان تولید دود ناشی از احتراق وجود نداشته است. همچنین شرکت سیمان آبیک بنا به تأیید سازمان محترم محیط زیست در شمار صنایع و واحدهای آلاینده نیست و غبار خروجی از دودکش‌ها نیز در وضعیت استاندارد قرار دارد که به این مسأله حتی در مطلب درج شده نیز اذعان گردیده است. علی ایحال منبعد از چاپ و درج مطالبی که فاقد پشتوانه و مستندات کافی است، اجتناب و اقتضا دارد وفق مقررات ماده 23 قانون مطبوعات در مهلت مقرر قانونی نسبت به درج این جوابیه در اولین شماره نشریه محترم اقدام فرمایید.
حمید فرمانی باروق / مدیرعامل و نایب رئیس هیأت مدیره

علی قنبری
استاد اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس
طبق قانون اساسی متولی برنامه و بودجه کشور شخص رئیس جمهوری است تا بتواند در مسائل مربوط به برنامه و بودجه سنواتی و برنامه‌های توسعه‌ای تصمیم‌گیری کند و کشور را بر این اساس در مسیر توسعه و تعالی هدایت کند. بنابراین  هم حق رئیس جمهوری برای اجرای این مسئولیت محفوظ است و هم مجلس باید در یک فرآیند بودجه را تصویب کند و چنین حقی برای مجلس هم محفوظ است، البته بودجه در قالب برنامه یک ساله حاکمیت و برنامه‌های توسعه‌ای در قالب برنامه‌های 5 ساله تنظیم می‌شوند که بودجه سنواتی نیز باید یک سال از برنامه را نمایندگی کند؛ از این فرآیند چنین برمی‌آید که مجلس امکان و اجازه تغییرات اساسی را  در بودجه ندارد و سنوات گذشته و تجربه 40 ساله انقلاب هم مؤید همین موضوع است که تغییرات بودجه سنواتی در حد چند درصد بوده است. حال در صورتی که مجلس بخواهد تغییر و تحول اساسی در بودجه ایجاد کند، با ممانعت دولت تغییرات از سوی قوه مجریه می‌تواند مورد قبول قرار نگیرد.
متاسفانه مواجهه مجلس فعلی با بودجه پوپولیستی، عوامفریبانه و سیاسی است، چرا که برخی از تغییرات مد نظر مجلس فاقد معنای واضح است و حتی به زیان مردم تمام می‌شود، به عنوان مثال ارز 4200 تومانی با توجیه منفعت مردم حذف شد در حالی که چندنرخی بودن ارز خود مشکل عمده‌ای در اقتصاد محسوب می‌شود که با این کار مجلس به آن دامن می‌زند. در حالی که انتظار می‌رفت تغییرات به سمت تک نرخی کردن ارز باشد تا از بروز رانت، فساد و سوء استفاده‌های مختلف دلالان پرهیز شود  تغییرات مجلس بیشتر جنبه صوری دارد و با اعتراض رئیس جمهوری هم همراه بود و حتی می‌توان گفت در جهت منافع مردم هم نیست؛ تصمیماتی که نه تنها تورم‌زاست بلکه منجر به افزایش تقدینگی  می‌شود؛ در این شرایط ضرورت دارد تا مجلس و دولت برسر تغییرات ساختاری به یک تفاهم کلی برسند و در یک چارچوب تفاهمی تغییرات را پیش ببرند تا بودجه بموقع تصویب و به تأیید شورای نگهبان برسد و با مشکلات بودجه دو دوازدهم و  سه دوازدهم مواجه نباشد و دولت هم با طیب خاطر برنامه‌های 1400 را دنبال کند.
در توصیف بودجه خوب انتظار می‌رود که اشتغال‌زا باشد، تورم را کنترل کند و منجر به افزایش تولید شود و برای رفاه عمومی شهروندان برنامه مشخص و مدون داشته باشد؛ در حالی که افزایش یارانه‌های نقدی به عنوان یکی از تغییرات جدی در بودجه هیچ نفعی برای کشور ندارد. حال در جمع‌بندی نهایی می‌توان گفت اگر بودجه با تغییرات جدی مواجه شود و در زمان مقرر تصویب نشود، تبعاتی دارد که از مهم ترین آنها می‌توان به تأخیر در اجرای امور کشور، ایجاد نگرانی در جامعه به جهت عدم ثبات و پایداری در برنامه‌های توسعه، ایجاد تورم و  تقاضاهای غیر مولد و نوسانات قیمت اشاره کرد.

حسین ایمانی جاجرمی
جامعه شناس
داوری دقیق و منصفانه درباره آنچه  در روز شنبه در خیابان انقلاب میان سرباز، مردم و یکی از نمایندگان مجلس گذشت نیازمند شواهد بیشتر است. با این حال اگر مبنا را بر آنچه مردم حاضر در صحنه روایت می‌کنند قرار دهیم می‌توانیم چند نکته مهم را در این ماجرا تشخیص دهیم.
1- قوانین و مقررات برای تنظیم امور و برقراری انضباط اجتماعی در جامعه تصویب می‌شود. دور زدن قانون بویژه از سوی صاحبان قدرت در نگاه مردم جامعه با ارزش‌های قانونگرایی و عدالت منافات دارد و معلوم است که با دیدن صحنه‌های بی‌قانونی آن هم به شکل علنی عینی در فضای عمومی جامعه، صدای اعتراض‌شان بلند شود.
2- اجرای قانون در سطح معابر شهر با مأموران راهنمایی و رانندگی است و طبق قانون کسی حق ندارد برخلاف تشخیصی که آنها می‌دهند عمل کند. اتفاقاً بخشی از اعتراضات شنیده شده در فیلمی که از ماجرا در شبکه‌های اجتماعی پخش شده نشان می‌دهد که مردم از اینکه یکی از مأموران پلیس به سبب اعمال قانون مورد تعدی قرار گرفته است ناراحت هستند و نسبت به این مسأله اعتراض می‌کنند.
3- سربازی یک بنیان اخلاقی دارد که کمتر مورد توجه قرار می‌گیرد. کسانی که لباس مقدس سربازی را به تن کرده‌اند دارند خدمتی را به رایگان و بدون هزینه برای جامعه انجام می‌دهد. به نظرم مردم این موضوع را می‌دانند و احترام زیادی برای سرباز و سربازی قائل هستند. اما چند اتفاق در ماه‌های اخیر که پای افکار عمومی را به وسط کشانده نشان می‌دهند که این احترام در مواردی مورد خدشه از سوی برخی صاحبان قدرت قرار گرفته است و جامعه چنین برخوردهایی را تحمل نمی‌کند و نسبت به آن واکنش نشان می‌دهد. انتظار مردم این است که در زمانه روزهای سخت اقتصادی و کرونایی، مقامات و مسئولان کنار آنها باشند و در تحمل بار سنگین زندگی آنها، اگر مشارکت ندارند حداقل نشان دهند که شرایط را درک می‌کنند.
واقعیت این است که ارزش‌های جامعه بیش از گذشته به سمت عدالت و برابری شهروندی حرکت کرده است و اعتراض مردم در ماجرای اخیر هم به همین موضوع اشاره می‌کند. فاصله‌هایی که میان مردم و مقامات ایجاد شده است اگرچه ممکن است کارکرد حفاظتی داشته باشد اما فاصله اجتماعی را ایجاد می‌کند.

علی ربیعی
دستیارارتباطات اجتماعی رئیس‌جمهوری و سخنگوی دولت
به نظرم طرح شکایت از آقای آذری جهرمی، فقط یک اتفاق ساده اداری یــــا قضــــایــی نیست. این شکایات و احضار به شیوه‌های ســـیاســــت‌گذاری در فرهنــگ و جـــامعه، نوع نگاه به شیوه‌هایی برای اعمال نزاهت فرهنگی و چگونگی حفاظت از دینداری، تفاوت رویکردها در سیاستگذاری و حکمرانی فرهنگی – اجتماعی برمی‌گردد. این اتفاق را می‌توان به نوعی با نگاه جامعه‌شناختی تبیین کرد: ۱- مایلم پیش از بحث در‌خصوص ریشه‌های جامعه‌شناختی این اقدام به یک نکته اشاره کنم: دیدگاه‌ها، نظرات و تصمیمات محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات یک دیدگاه و تصمیم شخصی نبوده بلکه آنچه وی اعلام و اجرا نموده، دیدگاه دولت در این زمینه است. دولت یازدهم و دوازدهم با تحلیل و تبیین شرایط اجتماعی، اقتصادی و آینده‌نگری نسبت به تأثیرات تکنولوژی، اهتمام خود را بر گسترش تکنولوژی‌های ارتباطی و زیرساخت‌های آن بنا نموده و هرگونه محدودیت و فیلتر را اولاً در بلندمدت غیرممکن و در کوتاه‌مدت غیرمفید می‌دانست.
بنابراین مواضع و اقدامات وزیر ارتباطات، مبتنی بر تصمیم دولت و رئیس‌جمهوری بوده است.
۲- فضای مجازی را نمی‌توان با نوع خاصی از نگرش و سیاستگذاری فرهنگی بررسی نمود. بی‌تردید فضای مجازی، در آینده بخش اعظمی از اقتصاد جوامع را تشکیل خواهد داد. در میان شبکه‌های اجتماعی، بررسی‌ها نشان می‌دهد فقط اینستاگرام محل کسب‌وکار گروه بزرگی از مردم شده است. حتی آمارها پیش از شیوع کرونا هم به قدری بزرگ هست که تصمیم به تعطیلی‌اش جنبه‌های اقتصادی کلان بیابد. بررسی‌ها نشان می‌دهد حدود ۴۰۰ هزار صفحه اینستاگرام ایرانیان دارای بیش از ۵ هزار دنبال‌کننده هستند؛ که در این میان ۲۸.۸٪ از آنها صفحات مربوط به فروشگاه‌ها و کسب و کارهاست. بر اساس این آمار یعنی حداقل ۱۱۵هزار صفحه اینستاگرام وجود دارد که درآمد خانوارهایی را تأمین می‌کند. این امر بدین معناست که حتی اگر هر صفحه درآمد ۲ نفر یا ۲ خانواده را تأمین کند؛ یعنی ۲۳۰ هزار خانواده یعنی چیزی حدود ۹۵۰ هزار نفر ایرانی، در اوضاع بیکاری ناشی از کمبود رشد و تحریم، امرار معاش خود را وابسته به این شبکه اجتماعی هستند. با توجه به مطالعات تخصصی‌ام در وزارت کار، معتقدم هرگونه محدودسازی و یا تعطیلی اینستاگرام، کوچ دادن حدود یک میلیون ایرانی به سمت بیکاری و فقر می‌باشد.
۳- علاوه بر مسائل اقتصادی، بخش اعظمی از زندگی روزمره مردم در فضای مجازی شکل می‌گیرد. نتیجه مطالعات دانشگاهی نشان می‌دهد در میان شبکه‌های اجتماعی، اینستاگرام از بیشترین محبوبیت در بین کاربران ایرانی برخوردار است و پس از آن واتساپ رتبه بعدی را به خود اختصاص داده است؛ از ارتباطات میان‌فردی گرفته تا شکل‌گیری و فعالیت گروه‌های ثانویه و ارتباطات اداری در این شبکه‌های اجتماعی صورت می‌گیرد. کارکردهای تفریحی، اطلاع‌رسانی و آموزشی به این شبکه‌ها انتقال یافته است، بنابراین هرگونه سیاست‌گذاری در این خصوص، بدون توجه به آثار اقتصادی و زندگی اجتماعی، جامعه را با نگرانی مواجه می‌سازد.
۴- از منظری دیگر، در مورد امکان‌پذیری محدود کردن فضای مجازی از طریق استفاده از روش‌هایی همچون فیلترینگ جای بحث وجود دارد. به یاد دارم در اواخر سال ۱۳۹۲، ظرفیتی در اپراتور رایتل برای برقراری تماس تصویری فراهم شده بود. در آن زمان با یک سؤال و گرفتن نظری از یک شخصیت دلسوز دینی و فرهنگی، امکان راه‌اندازی این ظرفیت توسط رایتل با مشکل مواجه شد که سبب کاهش مزیت رقابتی رایتل در برابر سایر رقبا گردید. من، به‌طور مفصل در این خصوص صحبت و اشاره کردم هم‌اکنون این اقدام با نصب دوربین روی کامپیوتر امکان‌پذیر است اما به‌هرحال موفقیتی حاصل نشد و به احترام آن نظر، این امکان بلااستفاده ماند. این مسأله را مقایسه کنید با مدت زمان کمی بعد از آن که تحولات دنیای تکنولوژی چنان پیش رفت که این تماس‌ها را به امری کاملاً عادی مبدل ساخت.
در یک شبیه‌سازی دیگر، نگاه کنید به قانون منع به‌کارگیری ماهواره که چندین سال مأموران در پشت‌بام‌ها به دنبال دیش‌های ماهواره‌ای بودند و مقایسه کنید با پشت بام‌های امروز حتی در دورافتاده‌ترین روستاها و نیز پشت‌بام‌های همان. این یعنی نوعی خاص از سیاست‌گذاری فرهنگی که نزدیک به تمامی خانوارهای ایران را به افرادی قانون‌شکن تبدیل کرده است.
۵- اساساً ما با نوعی نگرش در سیاستگذاری فرهنگی و اجتماعی روبه‌رو هستیم که این نوع نگرش تاکنون نیز به نحوی بر سیاستگذاری ما غلبه داشته و سایه افکنده است که راه پیشگیری از تغییر و تحولات فرهنگی با بار منفی و یا مغایر با ارزش‌های رسمی، با محدودسازی و مسدودسازی و عدم سهولت در دسترسی، امکان‌پذیر است. در صورتی که به دلایل ذکر شده در بند سوم، تنها خاصیت آن صرفاً گسترش بازارهای غیرقانونی فروش فیلترشکن خواهد بود و نیز عدم حضور افراد مقید که با تولیدات خود می‌توانستند مخاطبینی را جذب کنند، اتفاقاً این فضا را از روش بنیادین تقویت تولید محتوا و جذب مخاطب با محتواهای جالب توجه دور می‌کند. در صورتی که بنا بر مقابله با تولیدات نگران‌کننده داریم، راه منحصر به فرد، تولید محتوا برای مخاطبین متنوع، گسترش بخش خصوصی و کنار گذاشتن تنگ نظری و برداشته شدن انحصار در تولیدات فرهنگی است. نگاه کنید امروز از رسانه بزرگ تصویری و خبری تا شرکت‌های بزرگ تولید فیلم، بسیار محدود در اختیار بخش خصوصی و ظرفیت‌های نهفته در آن است. بنابراین ادامه تفکر محدودسازی در میان مدت، جامعه را با فقر تولیدات فرهنگی روبه‌رو ساخته و خود عاملی بر گرایش مصرف‌کنندگان به سمت تولیداتی است که آنان با فلسفه مقابله با آن دست به کار شده‌اند.
۶- یکی از نگرانی‌هایی که باعث بروز این نوع تصمیمات می‌شود بردن عرصه‌های فرهنگی و اجتماعی به عرصه‌های سیاسی و امنیتی است. امنیت‌زدایی و سیاست‌زدایی از این ساحت‌ها موجب رشد و توسعه تولیدات قابل قبول در این حوزه‌ها خواهد شد. بخشی از نگرانی‌ها، تغییرات طبیعی ارزشی در سطح جهانی است که سیاستگذاری‌های سلبی، راهکار نامناسب و تشدیدکننده خواهد بود.
۷ - به هرحال مواضع، تصمیمات و اقدامات محمدجواد آذری جهرمی، وزیر ارتباطات مبتنی بر یک درک و سیاستگذاری صحیح از سوی دولت و رئیس‌جمهوری بوده است. امیدواریم با حفظ وظایف هر قوه و همچنین تعاملات بین‌قوه‌ای، با درک متقابل از شرایط و درک مشترک از این‌گونه مسائل اقدام شود.

حامد جیرودی/هفته دوازدهم لیگ برتر فوتبال امروز با انجام 3 مسابقه به پایان می‌رسد که 2 بازی ابتدایی آن از ساعت 15 آغاز می‌شود. در ورزشگاه شهید سردار سلیمانی تبریز ماشین‌سازی میزبان فولاد است. سبزپوشان تبریزی در بازی قبل خود 1-0 مغلوب مس شدند تا با 4 امتیاز در رده شانزدهم جدول باقی بمانند. آنها هنوز بردی در این فصل کسب نکرده‌اند و با 6 گل زده ضعیف‌ترین خط حمله و با 17 گل خورده بدترین خط دفاع لیگ را در اختیار دارند اما حالا که حسین خطیبی مدیر فنی این تیم شده و سعید اخباری هم سرمربی دائم ماشین‌سازی شده باید دید این تیم به اولین برد خود دست می‌یابد یا نه، اما در مقابل شاگردان جواد نکونام هم بعد از باخت 2-1 هفته پیش برابر پرسپولیس با 15 امتیاز در رده دهم جدول هستند و امیدوارند با برتری در این مسابقه به بالای جدول بازگردند. در ورزشگاه امام خمینی(ره) اراک هم آلومینیوم رودرروی پرسپولیس قرار می‌گیرد. استادیومی که آلومینیومی‌ها برای بازی در آن دچار مشکل شده بودند ولی بعد از توافقی که با هیأت دوومیدانی اراک صورت گرفت، آنها در این بازی هم در این ورزشگاه به میدان می‌روند. شاگردان رسول خطیبی که اولین فصل حضورش در لیگ برتر را تجربه می‌کنند، در آخرین بازی خود برابر گل گهر به تساوی بدون گل رسیدند و حالا با 12 امتیاز در رده سیزدهم جدول قرار دارند. اراکی‌ها حالا باید در دیداری سخت و نفسگیر به میدان بروند و امیدوارند برابر پرسپولیس به موفقیت برسند. اما سرخپوشان پایتخت در شرایطی به استان مرکزی سفر کرده‌اند که بعد از 4 مساوی پیاپی، فولاد را شکست دادند تا با 15 امتیاز در رده هشتم جدول قرار بگیرند ولی شاگردان یحیی گل‌محمدی که 3 مسابقه کمتر دارند، می‌دانند برای اینکه در جمع مدعیان باقی بمانند، محکوم به کسب اولین پیروزی خارج از خانه خود هستند. پرسپولیس که بدون باخت است و با 5 گل خورده مستحکم‌ترین خط دفاع لیگ برتر را دارد، در این بازی محمد حسین کنعانی زادگان مدافع اصلی خود را به‌دلیل 4 اخطاره شدن در اختیار ندارد؛ بازیکنی که مصدوم هم شده و احتمالاً چند هفته دیگر نیز دور خواهد بود. اما سیدجلال حسینی هم در بازی با فولاد آسیب دید و عنوان شد مقابل آلومینیوم غایب خواهد بود اما این کاپیتان پرسپولیس دیروز تحت نظر کادرپزشکی و با فشار 50 درصد در تمرینات گروهی شرکت کرد. البته کادرپزشکی به این بازیکن اعلام کرده برای آمادگی کامل نیاز به استراحت حداقل دو هفته‌ای دارد ولی سید جلال آمادگی خود را برای همراهی پرسپولیس اعلام کرده تا در صورت صلاحدید گل‌محمدی در ترکیب اصلی به میدان برود و حالا باید دید سرمربی قرمزها از بین او، سید احسان حسینی، محمد انصاری و دیگر گزینه‌هایی که مطرح شده بود، کدام بازیکنان را به‌عنوان مدافعان میانی خود انتخاب می‌کند. ضمن اینکه کمال کامیابی نیا هم که به خاطر مصدومیت احتمال غیبت او در این بازی مطرح شده بود، دیروز بعد از بررسی کادرپزشکی، به تمرین گروهی رسید و دقایقی پا به پای دیگر بازیکنان تمرین کرد. در آن سوی میدان، محسن ربیع خواه بازیکن فصل گذشته سرخپوشان که به آلومینیوم پیوسته، در این بازی به‌دلیل مصدومیت غایب است ولی اراکی‌ها روی گلزنی حامد پاکدل حساب باز کرده‌اند که با 5 گل زده زهردارترین بازیکن آلومینیوم است و باید دید او موفق به گلزنی می‌شود یا مهدی عبدی که در نوک حمله سرخپوشان قرار دارد؟
صنعت نفت - سپاهان؛ دوئل زردها در آبادان
در آخرین بازی امروز که از ساعت 16 آغاز می‌شود، صنعت نفت در ورزشگاه تختی آبادان پذیرای سپاهان است. شاگردان سید سیروس پورموسوی که در این فصل درخشان ظاهر شده‌اند، در بازی قبل خود 1-0 نساجی را در قائمشهر شکست دادند و حالا با 21 امتیاز در رده دوم قرار دارند و می‌خواهند با برتری در این بازی دوباره به صدر جدول صعود کنند. خصوصاً اینکه نفتی‌ها در تمام بازی‌های خانگی خود به پیروزی رسیدند و امیدوارند برابر سپاهان هم به این هدف برسند اما محرم نویدکیا هم تیمی پر امکانات و پرمهره را در اختیار دارد که اکثر بازیکنانش از امید به قهرمانی تیم‌شان سخن می‌گویند. سپاهان در بازی قبل خود 2-1 پیکان را برد و با 19 امتیاز در رده سوم است ، بنابراین این تیم برابر نفت، یک دوئل 6 امتیازی است. مهره کلیدی و تأثیرگذار نفتی‌ها طالب ریکانی است که با 6 گل زده بهترین گلزن تیمش است و در سپاهان هم سجاد شهباززاده با 9 گل زده در کنار گادوین منشا مهاجم گل‌گهر در صدر جدول گلزنان است.

سوسن  صادقی
 خبر‌نگار‌
مرکز توسعه تجارت الکترونیک، فاز دوم رتبه‌بندی کسب و کارهای مجازی را از تابستان آغاز کرده است ولی تشکل‌های کسب و کارهای مجازی کماکان به این موضوع اعتراض دارند و در این راستا به تازگی در نامه‌ای خطاب به وزیر صمت خواستار توقف و بازنگری در رتبه‌بندی کسب و کارهای مجازی شدند. درباره رتبه‌بندی و دغدغه‌های فعالان این حوزه با «محمدجواد هادی» معاون مرکز توسعه تجارت الکترونیک گفت‌وگو کرده‌ایم که می‌خوانید.

مرکز توسعه تجارت الکترونیک با چه هدفی به رتبه‌بندی کسب و کارهای مجازی اقدام کرده است؟
اعتماد از نگاه کسب وکار و مصرف ‌کننده حائز اهمیت است. با توجه به تأثیر بالای عامل «اعتماد» در رفتار خریداران در فضای مجازی، یک کسب وکار برای جذب مشتری بیشتر و حفظ جایگاه رقابتی خود، همواره نیازمند جلب اعتماد بیشتر مصرف‏‌کنندگان است . از این رو از ابتدای اعطای نماد اعتماد الکترونیکی (اینماد) به عنوان مجوز کسب و کارهای اینترنتی (به استناد قانون تجارت الکترونیکی از اواخر دهه 80 ) قرار بود به کسب و کارهای مجازی یک تا 5 ستاره داده شود ولی تاکنون ساز و کار ارزیابی و ارائه آن به کسب و کارها اجرایی نشده بود که این فاز از تابستان اجرایی شده است. پروژه رتبه‌بندی کسب و ‌کارهای اینترنتی با اتخاذ رویکرد طیفی جهت سنجش اعتماد در کسب‌ و کارهای اینترنتی و با هدف ایجاد یک سیستم خودکنترل در حوزه تعامل کسب و ‌کار و مصرف ‌کننده، بهبود مستمر عملکرد کسب و ‌کار بر مبنای معیارهای صحیح و قابل سنجش و ارائه معیاری قابل درک برای کمک به مصرف ‌کننده در انتخاب صحیح، طراحی و پیاده ‌سازی شده است.
معیارهای این مرکز برای رتبه‌بندی کسب و کارهای مجازی چگونه تعیین می‌شود؟
شاخص‌های رتبه‌بندی کسب وکارهای اینترنتی شامل سابقه فعالیت، سوابق تخلفات احتمالی کسب و کار از حیث مغایرت با دستورالعمل اعطای نماد اعتماد الکترونیکی، نظارت بر کسب وکارهای اینترنتی، رفتار کسب وکار نسبت به مشتریان از جهت نحوه و زمان پاسخگویی به شکایات و میزان رضایتمندی مشتریان، رفتار قبلی کسب وکار در ایفای تعهدات در حوزه‌های دیگر، اندازه و گردش مالی کسب وکار، تشکل گرایی و عضویت در اتحادیه‌ها و تشکل‌های تخصصی و ... است.
آیا این معیارها با حضور فعالان کسب و کارهای مجازی تعیین شده است؟
پروژه رتبه‌بندی کسب و کارهای مجازی از ابتدای سال 97 با تشکیل جلساتی با ذینفعان این حوزه به خصوص نمایندگان اتحادیه کسب و کارهای مجازی، انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی، سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و برخی از کسب و کارهای پیشرو در تجارت الکترونیک و دریافت  نظرات آنها در زمینه مدل، شاخص ها و فرآیند اجرا تعیین شد. فاز اول هم با به روزرسانی شناسنامه (پروفایل) اینماد کسب و کار نسبت به انتشار اطلاعات عملکرد کسب و کار در سه دسته شاخص ( سابقه فعالیت، وضعیت پاسخگویی به شکایات و سوابق مغایرت با دستورالعمل اینماد) اقدام شد. فاز دو رتبه‌بندی برای اختصاص ستاره‌ها هم از تابستان سال جاری با استفاده از تجربه فاز اول و افزایش دقت ارزیابی شاخص‌ها اجرایی شد.
فعالان کسب و کارهای مجازی معتقد هستند که بخش دولتی نمی‌تواند در بحث رتبه‌بندی ورود کند و باید رتبه‌بندی را به بخش خصوصی بسپارد. نظرتان در این باره چیست؟
اینطور نیست که دولت در رتبه‌بندی نقشی نداشته باشد. نقش رتبه‌بندی در تصمیم‌گیری مصرف‌کنندگان و کسب و کارها نسبت به یکدیگر مهم است از این‌رو هم اکنون طبق قوانین و مقررات رتبه‌بندی پیمانکاران و مشاوران از سوی سازمان برنامه و بودجه، رتبه‌بندی بازرگانان از سوی وزارت صمت، رتبه‌بندی بانک‌ها و صرافی‌ها از سوی بانک مرکزی و ... انجام می‌شود و این نشان می‌دهد که انجام رتبه‌بندی از سوی مرجع حاکمیتی مرسوم و موجه است و حتی بیشتر مردم برای اعتماد به یک کسب و کار ارزیابی یک مرجع حاکمیتی را ملاک خود قرار می‌دهند تا بخش خصوصی. در همین راستا مرکز توسعه تجارت الکترونیک در پروژه رتبه‌بندی از توان و تخصص و اجرای اشخاص ثالث مانند سازمان مدیریت صنعتی به عنوان مرجع تخصصی که سابقه انجام رتبه‌بندی‌های بسیاری را دارد، استفاده کرده است.
چرا رتبه‌بندی و ارائه ستاره را به بخش خصوصی نمی‌سپارید؟
نماد اعتماد را یک مرجع حاکمیتی صادر می‌کند و همین موضوع سبب جایگاه و اهمیت اینماد و توجه و اعتماد مردم به آن شده است. ستاره‌های نماد اعتماد هم جزئی از آن بوده و امری ضروری است. برای جذب مردم، اطمینان آن‌ها به صحت و دقت ارزیابی و نبود هرگونه شائبه در آن است بنابراین در صورت واگذاری رتبه‌بندی به بخش خصوصی تحقق این مهم بسیار دشوار و چه بسا غیرممکن خواهد بود.
آیا شرکت کسب و کارهای مجازی در این رتبه‌بندی اجباری است؟
رتبه‌بندی کسب وکارهای اینترنتی کاملاً اختیاری است. کسب و کارهایی که علاقه مند به انجام ارزیابی‌های تخصصی از سوی یک مرجع معتبر و قابل استناد و انتشار نتایج در قالب ستاره‌های اینماد خود هستند، می‌توانند در این فرآیند شرکت کنند.
گفته می‌شود در رتبه‌بندی، ارائه ستاره بیشتر بر مبنای پرداخت پول بیشتر از سوی کسب و کارهای مجازی است؟ آیا این موضوع را تأیید می‌کنید؟
اینکه نتیجه ارزیابی براساس میزان هزینه پرداختی باشد، کاملاً بی‌اساس است ولی طبیعی است برای انجام ارزیابی‌های تخصصی نیاز به ایجاد زیرساخت‌های لازم برای تجمیع و پردازش اطلاعات، دریافت اسناد و مدارک ارائه شده، بررسی‌های کارشناسی و تخصصی، نوشتن معیارها براساس کسب و کار مجازی و ... دارد و کسب و کاری که اختیاری در این رتبه‌بندی شرکت می‌کند باید هزینه‌ای ثابت را پیش از ارزیابی و بسته به عمق ارزیابی ( پیشرفته، توسعه و تعالی) را به مرجع ارزیابی کننده بپردازد.
برخی از فعالان اعتقاد دارند دریافت هزینه برای رتبه‌بندی باعث می‌شود کسب و کارهای کوچک در کشور توان رقابت و ماندگاری با کسب و کارهای بزرگتر را نداشته باشند، برای این بخش چه تمهیداتی اندیشیده‌اید؟
اتفاقاً پروژه رتبه‌بندی یکی از اقدام‌های حمایتی این مرکز از کسب و کار و تسهیل امور بویژه کسب و کارهای نوپا برای افزایش رقابت‌پذیری، کمک به تصمیم‌گیری بهتر مصرف‌کنندگان و توسعه و ترویج تجارت الکترونیکی و غلبه بر برخی انحصارهای ایجاد شده از سوی کسب و کارهای بزرگ است. دسترسی متقاضیان به اطلاعات عملکردی کسب و کارها، باعث افزایش شفافیت و رفع انحصار خواهد شد. برخی از کسب و کارهای بزرگ که به دنبال انحصار هستند از این اقدام ناراضی هستند و می‌خواهند انحصار خود را حفظ کرده و گسترش دهند بنابراین افزایش رقابت‌پذیری و جذب مشتری ازسوی کسب و کاری کوچکتر مطلوب شان نیست. جالب اینکه بیشر متقاضیان رتبه‌بندی هم کسب و کارهای نوپا و کوچک هستند تا مخاطب بیشتری جذب کرده و سهم بازار خود را افزایش دهند. هرچند رتبه‌بندی کسب و کارهای بزرگ نیز خود باعث حفظ اعتبار و سهم بازار موجود خواهد شد.
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای رتبه‌بندی چه نوع اطلاعاتی را دریافت می‌کند؟
این مرکز به عنوان دستگاه متولی و مجوزدهنده به کسب وکارهای اینترنتی عمده اطلاعاتی مانند سابقه فعالیت، سوابق تخلف، نحوه پاسخگویی به شکایات و ... را از کسب و کارها و بخش دیگری از اطلاعات را به صورت قانونی از مراجع ذیربط دریافت می‌کند و تنها اطلاعات اندکی به صورت خوداظهاری از کسب و کار دریافت می‌شود که برای راستی آزمایی است و از سوی دیگر شرکت در رتبه‌بندی اختیاری است .
در اجرای رتبه‌بندی برخی از کسب و کارهای مجازی فیلتر شدند و گویا اطلاع رسانی در این خصوص صورت نگرفته است. این گفته را تأیید می‌کنید؟
با اجرای فاز دوم رتبه‌بندی، ستاره‌های نماد اعتماد تغییر کرد بنابراین باید این تغییر از سوی کسب و کارها اعمال می‌شد و اعمال نکردن آن طبق قانون مجازات اسلامی مشمول جعل بوده و جرم محسوب می‌شود بنابراین با پیامک به کسب و کارهایی که تغییرات را اعمال نکرده بودند، ارسال شد. ابتدا قرار بود کسانی که تغییرات را اعمال نکنند تعلیق شوند ولی وقتی قانونی اجرایی نشود ساز و کاری بجز فیلتر وجود ندارد که برای این کار هم به استناد قانون جرایم رایانه‌ای، از طریق کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه اقدام می‌شود.
فعالان معتقد هستند سایت اینماد در بارگذاری مشکل دارد و همین موضوع باعث می‌شود فعالان در جست وجوی گوگل دیده نشوند و از رقیبانی که حتی مجوز ندارند، عقب بمانند و به همین دلیل به جای کد از تصویر و لینک دادن به سایت اصلی استفاده می‌کنند یعنی تنها به دلیل یک اشکالی فنی کسب و کارها فیلتر می‌شدند.
سامانه نماد اعتماد الکترونیکی در بارگذاری اینماد مشکلی ندارد و چند 10 هزار کسب وکاری که کد نماد اعتماد روی صفحات سایت آن‌ها وجود دارد و بعضاً بالاترین جایگاه را در نتایج موتورهای جست وجو و رده‌ بندی جهانی الکسا در ایران دارند. طرح این موضوع مانند این است که کسی بگوید پرداخت مالیات موجب عقب افتادن از کسب وکارهای فاقد پرونده مالیاتی در رقابت می‌شود، بنابراین چنین بحثی به هیچ وجه قابل پذیرش نبوده و نوعی فرافکنی و بهانه‌جویی برای عدم تمکین به قوانین و مقررات است.

گروه حوادث/ رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی اهواز روند درمانی سه معلم و سه دانش‌آموزی را که در حادثه آتش‌سوزی مدرسه کانکسی در منطقه چشمه شیرین بخش سردشت دزفول دچار سوختگی شده بودند، تشریح کرد.
دکتر پیمان نجاتی درباره وضعیت جسمانی این 6 معلم و دانش‌آموز گفت: «این 6 مصدوم به بیمارستان سوانح و سوختگی آیت‌الله طالقانی اهواز منتقل شدند. روزهای اول یکی از معلمان با رضایت شخصی به یکی از بیمارستان‌های اصفهان اعزام شد و در حال حاضر سه دانش‌آموز و دو معلم در بیمارستان طالقانی اهواز بستری هستند. دو دانش‌آموز که دچار سوختگی ۸۵ درصدی و دیگری ۵۷ درصدی شده و یک معلم که 37 درصد سوختگی دارد در بخش مراقبت‌های ویژه بستری هستند و یک معلم و یک دانش‌آموز دیگر نیز در بخش سوختگی مردان هستند و حال عمومی خوبی دارند، اما درباره وضعیت آنها در آینده نمی‌توان نظری داد. »
این حادثه شامگاه دوشنبه 29 دی رخ داد و 3 معلم به نام های حسین رضائی میرقائد، علی مرادی و مجید ایسپره و 3 دانش آموز 14 ، 16 و 17 ساله بر اثر آتش سوزی مصدوم شدند.
در همین رابطه حاجی میرزایی، وزیر آموزش و پرورش گفت: این یک حادثه بود و ممکن است در هر زمانی و در هر نقطه از کشور چنین حادثه‌ای اتفاق بیفتد. ما اولویت اول ما این است که همه دانش‌آموزان از امکان آموزش برخوردار باشند حتی اگر در چادر یا کانکس و واحد استیجاری است. در درجه اول باید اطمینان یابیم هیچ دانش‌آموزی از آموختن محروم نخواهد شد؛ در گام دوم باید برای اصلاح فضای آموزشی اقدام کنیم.
در ادامه وزارت آموزش و پرورش نیز اطلاعیه‌ای صادر کرد. در بخشی از این اطلاعیه آمده است: «این حادثه   بر اثر برخورد صاعقه به کانکس محل اسکان فرهنگیان  رخ داد که سه نفر از معلمان در منطقه چشمه‌شیرین و کنگرستان بخش سردشت دزفول دچار سوختگی شدند. یکی از فرهنگیان آسیب‌دیده در این حادثه از معلمان عشایری و دو نفر دیگر نیز از معلمان روستایی بودند که شب حادثه برای اقامت در این کانکس مستقر شده بودند.
وزیر آموزش و پرورش به کورش مؤدت - مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان - مأموریت داد که این موضوع را مورد پیگیری جدی قرار دهد. در عین حال مدیرکل آموزش و پرورش خوزستان به نیابت از وزیر آموزش و پرورش مأموریت یافت که نسبت به انتقال یکی از فرهنگیان آسیب‌دیده در این حادثه با رضایت خانواده ایشان به بیمارستان سوانح سوختگی اصفهان اقدام کند.وزیر همچنین در نشست شورای معاونین اداره کل آموزش و پرورش خوزستان خواهان بررسی دقیق و کارشناسی این موضوع با قید فوریت شد.

مریم شهبازی
خبر‌نگار‌
تنها بیست و چهار ساعت تا پایان نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران باقی مانده، تجربه‌ای که نه تنها در عرصه داخلی، بلکه در گستره جهانی هم تا امروز مصداقی نداشته است. با این حال فروش 371 هزار نسخه‌ای کتاب تا صبح روز گذشته به ارزش تقریبی 187 میلیارد ریال گویای استقبال مردم از این رویداد تازه نشر است. صنعت نشرمان در حالی قدم به مسیر تازه‌ای در راستای دسترسی بهتر مخاطبان به تازه‌های نشر گذاشته که گفته‌های مختلفی درباره این رویداد بین‌المللی عرصه کتابمان شنیده می‌شود؛ برخی ناشران و اهالی کتاب با نگاه مثبت و برخی دیگر بی‌توجه به شرایط فعلی با نگاهی صرفاً انتقادی به سراغ آن رفته‌اند.
علیرضا رئیس دانایی، مدیر انتشارات نگاه از جمله ناشرانی است که تأکید دارد به جای آن که همه حواسمان متمرکز بر کاستی‌ها شود به محدودیت‌هایی که کرونا و از سویی مسائل اقتصادی رقم زده هم توجه کنیم. این فعال عرصه نشر به «ایران» می‌گوید: «من هم منکر برخی ضعف‌های پیش روی نمایشگاه نیستم، اما مسأله‌ای که گویا برخی دوستان فراموش کرده‌اند این است که ما با نخستین تجربه برپایی چنین نمایشگاهی، حتی در عرصه جهانی روبه‌رو هستیم. شما به سی و دو- سه سال قبل بازگردید و ببینید آیا نخستین دوره‌های نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران بی‌عیب و نقص برپا شده؟ حتی حالا هم با وجود گذشت بیش از سه دهه، طی روزهای نخست نمایشگاه کتاب شاهد برخی نواقص هستیم که البته به تدریج برطرف می‌شوند.» یکی از نگرانی‌ها درباره برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران فرصت کم برای اطلاع‌رسانی به مخاطبان بود؛ نکته‌ای که البته چندان بیراه نبود و اگر زمان بیشتری برای تبلیغ در دست بود مخاطبان بیشتری از آن باخبر می‌شدند. با این حال رئیس دانایی بر استقبال خوب مردم تأکید دارد و می‌گوید: «تنها طی بیست و چهار ساعت گذشته همکاران نشر ما بیش از چهار هزار بسته کتاب برای تحویل به اداره پست آماده کرده‌اند. حالا که از نکات مثبت نمایشگاه گفتم بد نیست که به نکته مهمی اشاره کنم، اینکه شاید برخلاف نمایشگاه فیزیکی مبلغی بابت اجاره غرفه و... نداده‌ایم اما مسأله اینجاست که در عوض بابت اضافه کار کارمندان و از سویی بابت بسته‌بندی مرسولات پستی به هزینه‌های ما اضافه شده است.»
برای دوره‌های بعد چاره‌ای هم برای کتابفروشان بیندیشید
رئیس دانایی تأکید دارد بهتر است به جای نقدهای شتابزده تا پایان نمایشگاه صبر کنیم و بعد از آن به ارزیابی نقاط قوت و ضعف آن بپردازیم. این فعال عرصه نشر به ادامه برپرپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران طی سال‌های آینده نگاه مثبتی دارد اما تأکید دارد باید چاره‌ای هم برای کتابفروشان اندیشیده شود تا آسیبی از فروش مستقیم کتاب از طریق ناشران نبینند. با وجود استقبال ناشران از حضور در این رویداد تازه نشرمان، برخی ناشران در آن شرکت نکرده‌اند. از جمله می‌توان به امیرحسین ‌زادگان، مدیر نشر ققنوس اشاره کرد. او به رغم آن که منکر نقش مثبت برگزاری این نمایشگاه در شرایط فعلی نیست اما تأکید دارد در صورت تدوام برپایی آن در سال‌های بعد بهتر است که مسئولان ارشاد به جای تخفیف 20 درصدی، همچون نمایشگاه فیزیکی کتاب، ناشران را موظف به درنظر گرفتن تخفیف 10 درصدی کنند تا از این بابت آسیبی متوجه نشر نشود.
هومان حسن‌پور، رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در پاسخ به برخی نقدهایی که برپایی نمایشگاه کتاب تهران را نشانه رفته‌اند به «ایران» می‌گوید: «شما اگر به سراغ موضعگیری اتحادیه در مواجهه با نخستین پیشنهادها در برپایی نمایشگاه مجازی کتاب بروید خواهید دید که به صراحت مخالفت خود را اعلام کرده بودیم. با این حال وقتی قرار به لغو حتمی نمایشگاه فیزیکی کتاب تهران گذاشته شد برگزاری شکل مجازی نمایشگاه کتاب از معدود راهکارها برای بازگشت بخشی از سرمایه ناشران به شمار می‌آمد و با آن موافقت کردیم.» به گفته این فعال عرصه نشر از آنجایی که بخشی از گردش مالی صنعت نشرمان وابسته به برگزاری سالانه نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران است فقدان آن بنابر ضرورت‌هایی که کرونا سبب شده، آسیبی جدی بر بدنه نشر وارد کرد. او در تشریح بیشتر این گفته‌اش می‌گوید: «بخش قابل توجهی از نقدینگی ناشران بر انتشار کتاب و از سویی فروش‌هایی در خلال نمایشگاه کتاب تهران صرف شده بود، اتفاقی که رخ نداد و منجر به انباشت بدهی اهالی نشر شد. حرف من این است حالا که در چنین شرایطی نمایشگاه مجازی کتاب تهران برگزار شده تا بخشی از این خسارت جبران شود به جای نقدهای زودهنگام تا پایان برپایی‌اش صبر کنیم.» حسن‌پور تأکید دارد نقدهای زودهنگام آسیب مالی ناشران حاضر در این نمایشگاه را به دنبال دارد. او معتقد است وقتی مخاطبان با خبرهای منفی در خصوص نمایشگاه مواجه می‌شوند حتی اگر علاقه‌ای به خرید کتاب از طریق آن داشته باشند هم منصرف می‌شوند؛ در این بین ناشرانی که به امید فروش آثار خود در این رویداد بین‌المللی شرکت کرده‌اند هم آسیب خواهند دید. رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در ادامه تصریح می‌کند: «البته انتقال کاستی‌های فعلی به متولیان برپایی نمایشگاه در صورتی که همراه با رسانه‌ای شدن و جنجال نباشد اتفاق خوبی است؛ اتحادیه طی این روزها نقص‌ها و کاستی‌هایی را که امکان برطرف کردن آنها وجود داشته به اطلاع متولیان آن رسانده و همچنان هم می‌رساند.» این مسئول صنف نشر تأکید دارد نقدهای زودهنگام حتی منجر به دیده نشدن کاستی‌های بزرگ‌تر می‌شود و می‌گوید: «ما در حال پشت سر گذاشتن تجربه‌ای هستیم که در عرصه جهانی مصداقی نداشته، اتفاقی که نه تنها برای سال‌های بعد خودمان، بلکه حتی برای دیگر کشورها هم می‌تواند به عنوان مبنایی برای ادامه این راه استفاده شود. حداقل از این طریق ما و دیگران می‌توانیم با بررسی نقاط ضعف و قوت اقدام به برگزاری نمایشگاهی کامل‌تر کنیم.»
رئیس اتحادیه ناشران تهران معتقد است تا پیش از آن که کتاب‌های خریداری شده به دست مخاطبان برسد و از سویی حساب ناشران هم تسویه شده باشد نمی‌توان دست به ارزیابی دقیق آن زد. او نقدهای زودهنگام را عاملی جدی در دور کردن مردم از نمایشگاه و ناشران می‌داند.
حرکت اجتناب ناپذیرنشر به سوی فضای مجازی
محمدرضا توکل صدیق، مدیر نشر صابرین هم به رغم اشاره به برخی کاستی‌ها معتقد به تأثیر مثبت برگزاری در بازگرداندن بخشی از سرمایه ناشران به آنان است؛ او نیز به «ایران» می‌گوید: «من هم با نقدهای زودهنگام موافق نیستم بویژه وقتی که بحث نخستین کسب تجربه نشرمان در این زمینه است و از سویی با محدودیت‌های بسیاری از بابت شیوع بیماری کرونا مواجه شده‌ایم. نه فقط ناشران، بلکه حتی اهالی رسانه‌ها هم بهتر است نقدهای خود را که البته من هم منکر برخی از آنها نیستم به بعد از اتمام نمایشگاه موکول کنند تا تأثیر منفی بر استقبال مردم نگذارد.» اما پیش‌بینی این فعال عرصه نشر از احتمال برپایی دوباره نمایشگاه مجازی کتاب تهران در سال‌های آینده و بعد از کنترل کامل بیماری کرونا بر این است که خواه ناخواه جهان به سوی بهره‌مندی هرچه بیشتر از فضای مجازی در حرکت است. او می‌گوید: «این اتفاق ناگزیری است که محدودیت‌های برآمده از شیوع کرونا آن را سرعت بخشید. چه بخواهیم و چه نه، زندگی شتابزده انسان امروزی او را بیش از پیش به سوی انجام بخشی از کارهای خود از طریق فضای مجازی کشانده، بنابراین چه ایرادی دارد که در کنار برگزاری شکل فیزیکی و همیشگی نمایشگاه کتاب، هر سال شاهد برگزاری آن در ابعادی کوچک‌تر، آن هم در فضای مجازی هم باشیم.» توکل صدیق معتقد است در آینده‌ای نه چندان دور برگزاری شکل فیزیکی نمایشگاه بیشتر رنگ و بویی تخصصی پیدا کرده و کتاب‌های حوزه عمومی به فضای مجازی منتقل خواهند شد. گفتنی است که امروز آخرین فرصت برای خرید کتاب از نخستین نمایشگاه مجازی کتاب تهران است؛ هرچند که برخی شنیده‌ها حکایت از احتمال تمدید زمان برگزاری‌اش دارد.

برش

بر اساس آمار خانه کتاب و ادبیات ایران، مجری برگزاری این رویداد تازه عرصه نشر، تا ساعت 9 صبح پنجمین روز از برپایی نمایشگاه مجازی کتاب تهران 371 هزار 48 نسخه کتاب به فروش رسیده است. در این بین تعداد کل سفارش‌های ارسال شده برابر با 14 هزار و 452 مرسوله پستی بوده که تا زمان یاد شده 51 هزار و 906 مرسوله هم در انتظار ارسال بوده‌اند. مبلغ کل فروش نیز برابر با 187 میلیارد و 41 میلیون و 691 هزار و 911 ریال بوده است. البته همان‌طور که اشاره شد این آمار تا صبح روز گذشته است و برای اطلاع از آمار نهایی باید تا پایان امروز صبر کرد. هرچند که بنابر گفته برخی مسئولان احتمال تمدید مدت برگزاری نمایشگاه نیز وجود دارد و ممکن است طی ساعت‌های آینده خبری در این رابطه منتشر شود.

مریم طالشی
گزارش نویس
«من مدارس آنلاین را خیلی دوست دارم چون به اندازه کافی استراحت می‌کنم و صبح کاملاً آماده یادگیری هستم. یک خوبی دیگر هم دارد، اینکه لازم نیست مادرم ساعت 6 و نیم صبح من را با سختی بیدار کند و به مدرسه ببرد. اما از اینکه دوستان و معلمم را نمی‌بینم خیلی ناراحت هستم.» این را شاینا شجری می‌گوید، دانش‌آموز کلاس پنجم. او یکی از بی شمار دانش‌آموزانی است که حالا دیگر نزدیک یک سالی می‌شود خانه نشین شده‌اند و کلاس برایشان در صفحه نمایشگر و چهاردیواری اتاق خانه خلاصه شده است.
شکل تازه درس خواندن اولش سخت بود و زمانبر اما بچه‌ها کم‌کم به شرایط عادت کردند، برخی بیشتر و بعضی‌ها کمتر. برخی برای بازشدن مدرسه روزشماری می‌کنند و بعضی دیگر خداخدا می‌کنند حالا حالاها مدرسه باز نشود.
در این مدت مسائل مربوط به تحصیل آنلاین و مدارس مجازی از جهات بسیاری مطرح شد اما کمتر کسی از خود دانش‌آموزان پرسید چه حسی درباره این روزهایشان دارند؛ روزهایی که سر کلاس‌های مجازی می‌نشینند و خیلی چیزها اصلاً شبیه زمانی نیست که روی نیمکت مدرسه کنار همکلاسی‌هایشان می‌نشستند و به تخته سیاه یا سفید چشم می‌دوختند. دست بالا کردن و اجازه گرفتن، پای تخته رفتن، صدای زنگ مدرسه، سرصف ایستادن، خوراکی خریدن از بوفه و خیلی کارهای دیگر حالا چنان دور و غیرقابل دسترس به‌نظر می‌رسند که انگار نه انگار تا همین پارسال مدرسه رفتن به این سیاق بود. البته که کلاس مجازی هم خوبی‌های خودش را دارد اما این وسط احساسات دوگانه‌ای برای دانش‌آموزان ایجاد می‌شود که خودشان را هم دچار تناقض‌هایی می‌کند.
 دوست دارند دوباره به مدرسه برگردند؟
بگذارید از خودشان بپرسیم. ریحانه 10 ساله می‌گوید: «وقتی مدارس آنلاین باشد من خیلی وقت دارم کارهایی را که دوست دارم انجام بدهم چون وقتم برای رفت و آمد به مدرسه تلف نمی‌شود. به‌جای آن می‌توانم کتاب داستان بخوانم یا ورزش کنم ولی دلم برای دوستانم تنگ شده. دوست دارم دوباره همدیگر را ببینیم. از مدرسه هم دلم برای زنگ تفریح تنگ می‌شود چون خیلی بهمان خوش می‌گذشت. حرف می‌زدیم و خاطره تعریف می‌کردیم اما اگر بخواهم بین کلاس مجازی و حضوری یکی را انتخاب کنم، می‌گویم مجازی. زیاد دوست ندارم دوباره به مدرسه برگردم.»
علی سبحانی کلاس سومی می‌گوید: «وقتی از من می‌پرسید دوست دارم کلاس‌ها مجازی باشد یا حضوری، من به خاطر کرونا می‌گویم کلاس‌ها مجازی باشد ولی خودم دوست دارم حضوری باشد.»
ترمه 8 ساله دوست دارد به مدرسه برگردد چون دوستانش را می‌بیند و به قول خودش لازم نیست دوربین باز کند: «در مدرسه می‌توانیم قشنگ سؤال‌مان را بپرسیم و معلم که چیزی می‌گوید، پای تخته را ببینیم و مثلاً بهش بگوییم پاک نکن، ما هنوز ننوشته‌ایم. الان معلم عصبانی می‌شود و دلش نمی‌خواهد کسی وویس‌اش را باز کند و چیزی بپرسد. من در کلاس آنلاین نقاشی می‌کشم و این را خیلی دوست دارم.»
مرسانا پیش دبستانی هم مثل ترمه دلش می‌خواهد به مدرسه برود و تخته داشته باشد: «در مدرسه می‌توانیم درس یاد بگیریم و وقتی خانم معلم درس داد ببینیم چی را دارد روی تخته می‌کشد. من دوست دارم بروم مدرسه پیش معلم چون دوست دارم همکلاسی‌ها و معلمم را ببینم. کلاس آنلاین را هم دوست دارم اما مدرسه بهتر است.»
آرتین 11 ساله می‌گوید: «من کلاس‌های حضوری را بیشتر از کلاس‌های آنلاین دوست دارم چون مدرسه خانه دوم ماست و من آنجا می‌توانم با دوستانم بازی کنم و در زنگ ورزش با آنها مسابقه دهم و سؤال‌های درسی‌ام را از دوستانم بپرسم و با آنها صحبت کنم. در مدرسه می‌توانم از معلم هم درباره درس‌ها و چیزهای دانستنی سؤال بپرسم.»
سپهر حیدری کلاس ششمی هم نظرش این است: «وسط سال اگر یک دفعه کلاس‌ها باز شود خیلی برای بچه‌ها سخت می‌شود چون ما الان نسبت به سال‌های پیش که می‌رفتیم مدرسه افت درسی داشته‌ایم و اگر بخواهند کلاس‌ها را باز کنند و امتحان بگیرند خیلی باید فشرده کار بکنند، برای همین اگر مدارس سال بعد باز شود خیلی بهتر است. کلاس آنلاین بد نیست اما مثلاً آن روز ما در جاده بودیم و آنتن نداشتیم و من نتوانستم سر کلاس بروم. خیلی از بچه‌ها در مناطقی هستند که آنتن ندارند و نمی‌توانند سرکلاس بروند. برای آنها کلاس آنلاین بد است اما برای ما مشکلی ندارد وقتی سؤالی از معلم داریم سخت می‌شود چون در مدرسه می رفتیم پای تخته و مسأله را حل می‌کردیم ولی اینجا معلم باید حل کند و فیلم بگیرد و برای ما بفرستد. کار ما سخت‌تر شده اما مشکل خاصی ندارد با این حال من موافق نیستم الان یکدفعه مدارس باز شود. بچه‌ها هم دارند به معلم می‌گویند اگر مدرسه باز شود ما خیلی برایمان سخت است.»
سارا اسدی کلاس چهارم می‌گوید من با توجه به شیوع کرونا با کلاس‌های اینترنتی بیشتر موافق هستم تا کلاس‌های حضوری. مبینا سرحدی دانش‌آموز کلاس سوم هم با سارا موافق است چون به قول خودش کرونا باید برود تا مدرسه باز شود وگرنه بچه‌ها مریض می‌شوند و پدرها و مادرها غصه می‌خورند. به نظر مبینا کلاس آنلاین خوبی‌هایی هم دارد، مثلاً بچه‌ها می‌توانند بیشتر بخوابند و به زور صبحانه نخورند و مادرشان هم هی نگوید بدو دیر شد.
آراد صادقی 10 ساله اما نظر دیگری دارد: «به نظر من بهتر است که مدرسه‌ها باز شود چون درس خواندن در مدرسه یک چیز دیگر است و در خانه و آنلاین و مجازی درس خواندن هم یک چیز دیگر. اگر ما در کلاس آنلاین معلمی داشته باشیم که بتواند تولید محتوای خوبی هم انجام دهد بازهم به خوبی اینکه ما توی مدرسه درس‌هایمان را یاد گرفته‌ایم نمی‌شود. یک موضوع دیگر، مدرسه فقط درس خواندن نیست. ما مدرسه می‌رویم که هم درس بخوانیم و هم با دوستان جدیدی آشنا شویم و از تجربیات همدیگر استفاده کنیم و اگر چیزی را نمی‌دانیم از هم بپرسیم. به‌نظر من در مدرسه تکلیف و آزمون نوشتن، خیلی راحت‌تر است و آدم استرس کمتری دارد چون همه دوستان و همسن و سال‌هایش کنارش هستند و دیگر اینکه معلم هست و می‌تواند اگر مشکل کوچکی داشت از معلم بپرسد اما در خانه که دانش‌آموز دیگری بجز خود شما نیست. ممکن است برادر و خواهر شما هم دانش‌آموز باشند اما دوستان توی مدرسه به کاهش استرس ما کمک می‌کنند. حالا که این کرونا آمده و مدرسه ها مجازی شده، من این موضوع را فهمیده‌ام.»
پویا 8 ساله می‌گوید: «من دلم برای زنگ تفریح‌ها تنگ شده اما فقط همین زنگ تفریح‌ها. همین‌طور در خانه بهتر است چون صبح‌ها بیشتر می‌خوابم و توی راه معطل نمی‌شویم و ترافیک نیست. اگر موقع کلاس خوابم برده باشد هم بعداً می‌توانم فیلم کلاس را ببینم. مادرم هم درس‌ها را خیلی با من کار می‌کند خصوصاً فارسی و قرآن و پدرم با من ریاضی کار می‌کند.»
بردیا 13 ساله هم این‌طور می‌گوید: «الان که کروناست و اصلاً دوست ندارم مدرسه بروم. اما مدرسه را دوست دارم چون دوست‌ها و معلم هایم را از نزدیک می‌بینم. کلاس حضوری بهتر است چون همه بیشتر می‌توانیم حرف بزنیم و نوبت حرف زدن به همه می رسد. در کلاس‌های آنلاین همه چیز خیلی هول‌هولکی است اما یک خوبی هم دارد، در کلاس‌های آنلاین وقت‌مان توی راه تلف نمی‌شود و این خیلی خوب است.»
تمام این مدت برای بچه‌ها و والدین شان با این فکر گذشت که همه چیز موقت است و بزودی سر کلاس‌هایشان برمی‌گردند اما کرونا ماندگار شد و مدرسه‌ها همچنان تعطیل ماندند. بچه‌ها توی خانه نشستند و کلاس ها برای دانش‌آموزانِ مجازی شدند. دل شان برای هم تنگ شد و یاد روزهای خوش مدرسه افتادند. یکی دلش لک زده برای همصحبتی با دوستان مدرسه‌اش و دیگری دلتنگ زنگ ورزش و تفریح است. یکی دیگر هم کلاس آنلاین آنقدر برایش خوشایند بوده که دیگر دلش نمی‌خواهد به مدرسه برگردد.

گروه سیاسی/ تب ماجرای سیلی نماینده مجلس به سرباز وظیفه پلیس راهور ناجا نه تنها نخوابید که دیروز داغ‌تر هم شد، خصوصاً اینکه سردار حمیدی، رئیس پلیس راهور تهران رسماً تأیید کرد مستنداتی که بروز این برخورد را تأیید می‌کنند، در اختیار پلیس است. این در حالی بود که علی اصغر عنابستانی، نماینده‌ای که در این ماجرا متهم به زدن سیلی به صورت سرباز وظیفه شده در گفت‌وگو‌هایی با روزنامه ایران و خبرگزاری «صدا و سیما» زدن سیلی به سرباز وظیفه را  تکذیب کرده است.
تا ظهر دیروز اصل اتفاق رخ داده بین نماینده مجلس و سرباز وظیفه ناجا برای خیلی‌ها محل شک بود؛ کسانی که می‌گفتند شاید اصل ماجرا چیز دیگری باشد و نیاز به بررسی بیشتری دارد. از جمله دشتی اردکانی، عضو هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان که گفته بود معلوم نیست واقعاً عنابستانی به آن سرباز سیلی زده یا خیر. ظهر دیروز اما وقتی رئیس پلیس راهور تهران در این باره اظهار نظر کرد، خیلی‌ها قانع شدند که روایت‌ها از سیلی زدن نماینده سبزوار به سرباز وظیفه پلیس، کذب نبوده و واقعیت داشته. سردار محمدحسین حمیدی در گفت‌وگو با تسنیم در این رابطه به صراحت گفته که «مستنداتی مبنی بر برخورد فیزیکی نماینده با سرباز پلیس راهور داریم که کاملاً کفایت می‌کند و باید ببینیم مرجع قضایی در این رابطه چه تصمیم‌گیری خواهد کرد.» او از برخورد سرباز وظیفه ناجا هم حمایت و تأکید کرده که «کار سرباز ما کاملاً درست و برگرفته از قانون بود و سرباز نباید به خودرویی که فاقد مجوز بود اجازه تردد در خط ویژه می‌داد. ما مستنداتی مبنی بر برخورد فیزیکی نماینده با سرباز پلیس راهور داریم.» رئیس پلیس راهور تهران بزرگ تأکید کرده که مستندات مورد اشاره در این رابطه به مرجع قضایی ارسال شده‌اند. عصر دیروز هم سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی در حاشیه حضور در بنیاد تعاون ناجا در این رابطه گفت: «قطعاً از مأمور وظیفه‌شناس حمایت می‌کنیم، همه در برابر قانون یکسانند و از مسئولان انتظار داریم که نسبت به قانون التزام و احترام داشته باشند.» او با اشاره به دستوراتی که در این زمینه داده است، توضیح داد که «نماینده مذکور مجوزی برای تردد در خط ویژه نداشته است.»
تکذیب پی در پی عنابستانی
این در حالی است که عنابستانی خود در مصاحبه‌ای که شامگاه شنبه با خبرگزاری صدا و سیما انجام داد، نه تنها مسأله سیلی زدن به صورت سرباز وظیفه را تکذیب کرد، بلکه گفت: «ما حتی از ماشین هم پیاده نشدیم؛ لذا اینکه گفته می‌شود عنابستانی بر صورت سرباز پلیس راهور سیلی زده است، اصلاً صحت ندارد.» وی تأکید کرده بود که «در حال پیگیری موضوع از طریق سردار اشتری، فرمانده نیروی انتظامی هستیم.» اما توضیحات سردار حمیدی هم باعث نشد تا عنابستانی از موضع خود کوتاه بیاید و عصر دیروز در گفت‌وگو با سایت «رویداد 24» گفت که «سخنان پلیس راهور ناجا را شدیداً تکذیب می‌کنم.» او با تأکید بر اینکه «تا شب مشغول جمع و جور کردن کارها هستیم و ناجا هم کارهایش را انجام می‌دهد»، گفته است که طی بیانیه‌ای درباره این ماجرا توضیح خواهد داد. حالا باید دید که بعد از تأیید این اتفاق توسط رئیس پلیس راهور تهران بزرگ، توضیح این نماینده مجلس چیست. خصوصاً اینکه بسیاری از کاربران فضای مجازی سؤال مضاعفی را هم پیش کشیده‌اند و تأکید دارند که او درباره روایت کذب خود از این ماجرا هم توضیح دهد.
مجلسی‌ها علیه نماینده سبزوار
دیروز در میان مجلسی‌ها هم این اتفاق کم و بیش واکنش‌هایی را بر انگیخت. شاید مهمترین واکنش، توئیت شامگاه شنبه قالیباف، رئیس مجلس بود که نوشت: «در برابر قانون همه مساوی هستند. مجلس به کسانی که به وظیفۀ قانونی خود عمل می‌کنند افتخار می‌کند و اولین مدافع حقوق آنهاست. در حادثۀ اخیر، به محض شنیدن اولین گزارش‌ها، دستور بررسی دقیق ماوقع صادر شد. درصورت احراز تخلف، هیأت نظارت بر نمایندگان بدون مسامحه بررسی و برخورد قانونی خواهد کرد.» روح‌الله نجابت، نماینده شیراز دیگر نماینده‌ای بود که خطاب به عنابستانی نوشت: «شما به یک جوان سیلی نزدید، به اعتبار مجلس و امید مردم سیلی زدید! ‏مجلس با کسی عقد اخوت نبسته و پشت مظلوم می‌ایستد.» بهزاد رحیمی، نماینده سقز و بانه هم در حساب شخصی توئیتر خود این گونه اظهار نظر کرد: «‏صحنه سیلی خوردن سرباز راهور عزیزمان را دیدم و بسیار اندوهگین شدم. ‏همکاران عزیزم! بزرگواران! قرار بود که باری از دوش جوانان برداریم. آیا این ظلم آشکار نبود؟» امان‌الله حسین‌پور، نماینده اسفراین هم این اتفاق را باعث «خجالت مردم و مجلس انقلابی» دانست و خواستار «توبیخ» و «استعفای» نماینده سبزوار شد. محسن زنگنه، نماینده تربت حیدریه هم دیگر نماینده‌ای بود که نوشت: «قانون، قانون است. ‏چه قانون اساسی ‏چه قانون بودجه ‏چه قانون راهنمایی و رانندگی. ‏حافظ قانون هم محترم ‏چه شورای نگهبان ‏چه مجلس شورای اسلامی ‏چه سرباز نیروی انتظامی.» به جز این اسامی نمایندگان دیگری هم مانند علیرضا سلیمی، حسین حسین‌زاده، ولی اسماعیلی و جلال رشیدی هم به این ماجرا واکنش منفی نشان دادند.  
تشکیک حاشیه‌ساز میرسلیم
در این بین توئیت مصطفی میرسلیم، نماینده تهران درباره این اتفاق بحث‌برانگیز شد. در حالی که پلیس راهور تهران بزرگ وجود مستندات مبنی بر سیلی زدن نماینده مجلس به سرباز وظیفه ناجا را تأیید کرده بود، این نماینده مجلس در صفحه توئیتر خود نوشت: «جریان عنابستانی مشکوک به نظر می‌رسد. هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان باید با دقت رسیدگی کند، مبادا در ورای این جریان افرادی می‌خواهند مجلس را بدنام کنند.» این نوشته به سرعت با موجی از واکنش منفی کاربران فضای مجازی مواجه شد. بسیاری او را متهم کردند که به هر طریقی به دنبال تبرئه نماینده سبزوار است، در حالی که شواهد اتهام او بسیار بیشتر از بی‌گناهی‌اش می‌باشند.
16 بهمن؛ بررسی در هیأت نظارت
با وجود این دشتی اردکانی، نایب رئیس هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان مجلس یازدهم در گفت‌وگویی با «عصر ایران» گفت که این موضوع در جلسه روز ۱۶ بهمن، هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان در دستور کار قرار خواهد گرفت. او با بیان اینکه هم اینک درحال اخذ گزارشات لازم از مراجع ذی صلاح درخصوص این موضوع هستیم گفته است: در صورتی که چنین خطایی صورت گرفته باشد برابر مقررات ورود می‌کنیم ولی اگر موضوع صحت نداشته باشد مسببان فضاسازی باید پاسخگو باشند. دشتی اردکانی همچنین گفته است که وقوع این اتفاق بزودی بررسی و مردم را از تصمیم هیأت نظارت بر رفتار نمایندگان مطلع خواهیم کرد.
عذرخواهی انجمن اسلامی معلمان سبزوار از مردم ایران
اما از دیگر واکنش‌ها به این اتفاق، نامه انجمن اسلامی معلمان سبزوار بود که خطاب به ملت ایران منتشر شده است. به گزارش ایسنا در این نامه، اتفاق رخ داده «مایه شرمساری شهروندان دیار سربداران» اعلام شده و آمده است: «اکنون ما فرهنگیان این دیار ادب‌دوست و نخبه پرور که بزرگانی همچون بیهقی‌ها و شریعتی‌ها را در دامان خود پرورده، مغولان تمدن ستیز را در دوران سربداران مهار کرده و نمایندگان بلندآوازه‌ای همچون دکتر غنی و عبدالقدیر آزاد را روانه پارلمان ساخته است از خود می‌پرسیم که کجای راه را اشتباه آمدیم که باید عصاره فضایل شهرمان به نماد قانون‌ستیزی و خشونت ورزی در کشور تبدیل شود؟» نویسندگان این نامه با انتقاد از نقش نظارت استصوابی در محدود کردن دایره انتخاب مردم برای تعیین نمایندگان مجلس نوشته است: «اکنون مسئولانه معتقدیم که اگر شهروندان این دیار نسبت به خشونت‌های زبانی این فرد در گذشته حساسیت بیشتری از خود مبذول می‌داشتند؛ اکنون کار به برخورد فیزیکی و هتک حرمت قانون و مأمور اجرای آن نمی‌انجامید.»

شیما جهانبخش
خبرنگار
با شیوع کرونا مرزها اولین جایی بودند که بسته یا رفت و آمد از آنها محدود شد و به‌دنبال آن مرزنشینان و کولبران که عملاً نه کاری داشتند و نه درآمدی با تنگناهای معیشتی زیادی رو‌به‌رو شده‌اند اما با از سر‌گیری دوباره مبادلات و ساماندهی بازارچه های مرزی و ازجمله بازارچه مرزی سیرانبند از 3 ماه گذشته رکود اقتصادی در مناطق مرزی کردستان شکسته شده است. چند ماهی می‌شود که مرزنشینان کرد می‌توانند با واردات ۱۰۰ قلم کالا با ۸۱۹ ردیف تعرفه دوباره راهی برای کسب درآمد داشته باشند. البته بازارچه‌های موقت مرزی یا در اصطلاح «معابر کولبری» تنها می‌تواند مرهمی موقت برای برون رفت این استان از رکود اقتصادی و جلوگیری از افزایش بیکاری باشد و به اعتقاد مسئولان وکارشناسان اقتصادی ایجاد اشتغال پایدار برای مرزنشینان تنها راه اساسی برای ساماندهی وضعیت کولبران است. در همین راستا هیأت دولت ایجاد منطقه ویژه اقتصادی بانه را تصویب کرده و مراحل واگذاری این منطقه به سرمایه‌گذاران متقاضی در حال انجام است.
تصویب منطقه ویژه اقتصادی بانه
«خالد جعفری»، معاون هماهنگی امور اقتصادی و توسعه منابع استانداری کردستان در گفت‌و‌گو با «ایران» از اعلام آمادگی بیش از ۱۰۰ سرمایه‌گذار برای اجرای طرح‌های اقتصادی در منطقه ویژه اقتصادی بانه خبر داد و اظهار داشت: فراهم‌سازی زیرساخت‌های این منطقه از قبل انجام شده و در حال حاضر تلاش داریم بسرعت این موضوع را به سرانجام برسانیم. در واقع می‌خواهیم با استقرار واحدهای صنعتی شرایطی را برای مردم بویژه مرزنشینان و کولبران ایجاد کنیم که آنها شغل و درآمد ثابتی داشته باشند و دیگر شاهد کولبری در این استان نباشیم.
وی با تأکید براینکه تمرکز سرمایه گذاری‌ها در این منطقه روی مواد غذایی و لوازم خانگی است، ادامه داد: در یکسال گذشته با شیوع کرونا و محدودیت‌های ایجاد شده، مرزنشینان شرایط نامناسبی را تجربه کردند اما با شروع به کار دوباره بازارچه سیرانبند و واردات ۱۰۰ قلم کالای مجاز برای مرزنشینان و کولبران این شرایط در حال حاضر بهبود یافته است. از آنجایی که این کالاها از معافیت سود بازرگانی بهره‌مند هستند افراد با داشتن کارت‌های بازرگانی می‌توانند ماهانه ۷۰۰ هزار تومان کالا وارد کنند البته این مقدار به ازای هر خانواده ماهانه 2میلیون و ۸۰۰ هزار تومان است. جعفری از راه ‌اندازی دو بازارچه «خانم‌شیخان» در مریوان و «مله‌خورد» در سروآباد در راستای بهبود معیشت مرزنشینان خبر داد و افزود: تمام کمبودهای زیرساختی این بازارچه‌ها تأمین شده و از ابتدای این هفته (روز شنبه) هم بازگشایی شده است و در حال حاضر این بازارچه‌ها در انتظار ورود اولین سری کالاها هستند. با شیوع کرونا رونق بازارچه‌های مرزی از بین رفت اما در حال حاضر با روند کاهش قیمت دلار و کاهش قیمت دینار در عراق در چند ماه اخیر مبادلات تغییر کرده است. ضمن اینکه تردد کارگران مناطق مرزنشین از دو ماه پیش تحت تدابیر بهداشتی امکانپذیر شده و نیروی کار براحتی به کشورهای دیگر می‌رود. همین موضوع باعث شده است رکود درآمدی مناطق مرزنشین تا حدی برطرف شود.
وی خاطرنشان کرد: باید به این نکته توجه داشته باشید جدا از کالا‌های کوچک، واردات لوازم خانگی سنگین و لاستیک هم به این بازارچه‌ها مجاز است و این کالاها در حال حاضر از مبادی دیگری وارد کشور نمی‌شوند. از این‌رو رویه کوله بری شرایطی را فراهم کرده تا علاوه بر تأمین نیاز کشور، معیشت کولبران نیز بهبود یابد. البته این کالاها تنها مجاز هستند در بازار همان شهر عرضه شوند و به‌صورت عمده از شهرستان خارج نمی‌شود. در نتیجه این کار باعث رونق بیشتر بازارچه‌های مرزی و بهبود معیشت مرزنشینان خواهد شد.جدای از درآمدهای مستقیمی که فعالان این بخش کسب می‌کنند مشاغل خدماتی نیز می‌توانند با جذب گردشگر و افرادی که برای خرید به این شهرها مراجعه می‌کنند، کسب درآمد کنند.
اجرای طرح «کاک برکت» مخصوص مناطق کردنشین
معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری کردستان گفت: از آنجایی که بیشترین مواردی که در قالب کولبری وارد کشور می‌شود مربوط به‌همین وسایل است این امکان فراهم شده تا به‌صورت قانونی این کار انجام شود. در گذشته ایرادهایی برای رفع این محدودیت‌ها وجود داشت که حدود سه ماه است این ایرادها برطرف شده و واردات این کالا‌ها از مبادی قانونی با نظارت وزارت صنعت، معدن و تجارت، گمرک و وزارت کشور انجام می‌شود. در واقع واردات کالا‌های سنگین خانگی از مبادی رسمی موجب رونق بازار مرزی در این چند ماه شده است.
وی ادامه داد: درحال حاضر پیگیر این موضوع هستیم که رقم سود بازرگانی افزایش پیدا کند تا کولبران و مردم مناطق مرزنشین درآمد بیشتری داشته باشند. در کنار تمام این اقدامات با همکاری بنیاد برکت با اجرای طرحی تحت عنوان «کاک برکت» مخصوص مناطق کردنشین تلاش شده با پرداخت تسهیلات قرض‌الحسنه به افراد متقاضی برای آنها ایجاد اشتغال کنیم و البته توجه داشته باشید که این یک برنامه بلندمدت است و ما تلاش داریم با افزایش درآمد مرزنشینان بتوانیم زمینه رونق منطقه را فراهم آوریم تا شیوه‌های قدیمی کولبری که خطرات زیادی به‌همراه داشته است از بین برود ومردم شغل و درآمد ثابتی داشته باشند. درست است که با شیوع کرونا و به‌دنبال آن محدودیت‌های ایجاد شده در مناطق مرزی کشور تلاش کردیم با پرداخت کارت‌های هدیه و بسته‌های معیشتی تا حدی مشکلات را برطرف کنیم اما می‌دانیم که این اقدامات تنها مسکن موقت است و مشکلات باید به‌صورت ریشه‌ای برطرف شود. جدای از همه اینها باید بحث سرمایه‌گذاری در این مناطق بیشتر مورد توجه قرار گیرد. در حال حاضر بازشدن رسمی مرز سیرانبند بانه از طرف دولت مرکزی عراق در یک ماه گذشته، اتفاق خوبی بوده است ضمن اینکه بانه منطقه ویژه اقتصادی شده است و مراحل واگذاری آن در حال انجام است. زیرساخت‌های این کار از قبل انجام شده بود و ما تلاش داریم بسرعت این موضوع را به سرانجام برسانیم و در واقع با ایجاد منطقه ویژه اقتصادی با استقلال واحدهای صنعتی کمک بسیار شایانی به مردم بویژه مرزنشینان و کولبران خواهد شد. در واقع تمرکز سرمایه گذاری‌ها در این مناطق روی مواد غذایی و لوازم خانگی است.
فعالیت دوباره بازارچه سیرانبند با تمرکز بر لوازم خانگی
«اسماعیل رستم پور»، فرماندار بانه نیز به «ایران» گفت: چند ماهی می‌شود که فعالیت بازارچه سیرانبند بانه با تمرکز بر لوازم خانگی و دیگر کالاها از سر گرفته شده است. در حال حاضر کولبران با رعایت پروتکل‌های بهداشتی مشغول به کار هستند.
رستم‌پور ادامه داد: در واقع افراد می‌توانند با استفاده از هر کارت الکترونیکی مرزنشینی که چهار نفر از اعضای خانواده را پوشش می دهد، کالا با معافیت گمرکی وارد کنند . تمام تجار شهرهای کردستان و تجار غیر بومی نیز می‌توانند کالای خود را با استفاده از طرح مبادلات مرزی وارد کنند و تخفیف سود بازرگانی را به مرزنشینان پرداخت کنند. البته تجار موظف هستند که تعرفه‌های مجاز با داشتن نمایندگی در کشور را وارد کنند چرا که اداره گمرک و صنعت، معدن و تجارت مسئولیت کالاهای غیر مجاز را نمی‌پذیرد.
وی اظهار داشت: با هماهنگی‌های انجام شده در واردات هر محموله کالا باید تعداد کارت‌هایی که از سود تخفیف بازرگانی بهره‌مند می‌شوند، مشخص شود و این تخفیفات به حساب سرپرست خانوار واریز شود.
 فرماندار بانه با اشاره به اینکه ۴۷۹ خانواده مرزنشین تاکنون از این درآمد‌ها بهره‌مند شده‌اند، افزود: با رایزنی‌های انجام شده در تلاش هستیم این مقدار را افزایش دهیم. البته هدف نهایی ما ایجاد اشتغال پایدار در منطقه است. با تصویب منطقه ویژه اقتصادی بانه امیدواریم شاهد حضور سرمایه گذاران و بهبود شرایط اقتصادی مرزنشینان باشیم.

عطیه لباف
خبرنگار
ایران به‌عنوان سومین تولیدکننده گاز جهان، امسال رکورد تولید یک میلیارد مترمکعب گاز در هر روز را پشت سر گذاشته و به رقم بی‌نظیری رسیده است. اما در همین سال که رکورد شکنی می‌کند، تأمین گاز خانه‌ها و نیروگاه‌هایش به یک دغدغه همگانی تبدیل می‌شود! در حالی که سهم چندانی هم در صادرات گاز جهان ندارد و در جایگاه چهل و چهارم جهان از نظر درآمد صادرات گاز قرار دارد. این فاصله معنادار از کجا نشأت می‌گیرد؟ آیا ما جامعه بدمصرفی هستیم یا سیاستگذاری‌ها درست نبوده است؟ آیا با این شدت مصرف، ایران دیگر فرصتی برای افزایش سهم خود در سبد گاز صادراتی جهان دارد؟ چند روز قبل، رئیس جمهوری از توان ایران برای تبدیل شدن به هاب گاز منطقه گفت؛ آیا در چنین شرایطی که ما روزانه یک میلیارد مترمکعب گاز را تولید و مصرف می‌کنیم، سخن گفتن از تبدیل ایران به هاب گازی منطقه، رؤیایی نیست؟ حسن منتظرتربتی، مدیرعامل شرکت ملی گاز و معاون وزیر نفت در گفت‌و‌گو با «ایران» به این سؤالات پاسخ می‌دهد.

آقای مهندس! به‌عنوان سؤال نخست بفرمایید که چرا بیش از یک میلیارد مترمکعب در روز گاز تولید می‌شود و کمتر از 7 درصد آن صادر می‌شود؛ اما به مرحله‌ای رسیده‌ایم که از این پس در زمستان‌ها با نگرانی کمبود گاز مواجه ایم؟
ما در چند سال اخیر با جهش در تولید گاز و ظرفیت پالایش گاز کشور مواجه بوده‌ایم اما متأسفانه مصرف یک گام جلوتر از تولید در حال افزایش است و تمام این افزایش مصارف هم به خاطر مشترکان جدید شبکه گاز نیست. هم‌اکنون یک میلیارد و ۳۱ میلیون مترمکعب در روز گاز از میادین گازی کشور استحصال می‌شود و همچنین روزانه ۹۰۰ میلیون مترمکعب ظرفیت انتقال گاز داریم که رقم قابل ملاحظه‌ای در سطح جهانی است. با این حال رشد 15 درصدی مصرف گاز تهران و 12 درصدی کل کشور در سال‌جاری این نگرانی را به وجود می‌آورد که اگر هرچه زودتر برای بهینه‌سازی مصرف اقدامی انجام نشود، در سال‌های آتی با بحران کمبود گاز در زمستان مواجه شویم. متأسفانه تولید گاز در ایران افزایش پیدا می‌کند و این تولید بیش از بخش‌های مولد، صرف تأمین انرژی خانه‌ها و گرمایش می‌شود. به عبارتی این افزایش تولید –به جز بخش اندکی که در صنایع و پتروشیمی‌ها مصرف می‌شود- چندان منجر به ایجاد ثروت در کشور نمی‌شود. از این‌رو می‌توان گفت که آنچه ایران را با این حجم از تولید گاز به کشوری تبدیل کرده که گاهی نگران تأمین انرژی است، بیش از همه، مصرف غیر بهینه گاز است و باید در ادامه مسیر برای رهایی از این وضع، در عرصه بهینه‌سازی بیشتر وارد شویم.
به نظرتان این بهینه‌سازی باید از سوی مردم انجام شود یا نهادها و ارگان‌ها؟
هم باید در فرهنگ مصرفی مردم تغییر ایجاد شود و هم توسط نهادهای مرتبط اقدامات و برنامه‌ریزی‌های جدی صورت گیرد. اما سهم مسئولان بیشتر است. بهینه‌سازی مصرف گاز بر عهده یک نهاد نیست و از سازمان برنامه و بودجه تا وزارتخانه‌های نفت، نیرو و راه و شهرسازی همگی متولی هستند. اما من فکر می‌کنم که در نهایت مانند نحوه اجرای بند «ق» تبصره 2 قانون بودجه باید از بخش خصوصی و بویژه شرکت‌های دانش بنیان بهره ببریم. این کار هم برای کشور درآمد و اشتغال به همراه دارد و هم یک ظرفیت برای اقدامات دیگر مانند صادرات گاز یا توسعه پایین دست صنعت مانند توسعه پتروشیمی‌ها ایجاد می‌کند.
شما به نوعی متولی اصلی هستید. تاکنون چه اقداماتی برای مدیریت مصرف گاز کشور انجام داده‌اید؟
در حوزه بهینه‌سازی مصرف گاز به چند بخش باید رسیدگی شود. از اجرای دقیق مبحث 19 مقررات ملی ساختمان و اصلاح و بهینه‌سازی موتورخانه‌ها و بخاری‌ها گرفته تا افزایش راندمان نیروگاه‌ها، تجهیزات صنعتی و لوازم انرژی بر خانگی. کاری که ما در حال انجام آن هستیم، اصلاح موتورخانه و بهینه‌سازی مصرف در این بخش است. در همین حال نوسازی بخاری‌ها را نیز در دستور کار داریم. موضوع سوم، تشویق مصرف کنندگان به مدیریت و بهینه‌سازی مصرف برای برخورداری از تخفیف‌ها در قبوض و استفاده از گاز رایگان در قبال کم مصرفی است. ما در حال انجام این راهکارها هستیم اما مسأله همان‌طور که اشاره کردم تنها مربوط یک نهاد نمی‌شود.
به نظر شما، عملکردتان در زمینه اصلاح موتورخانه‌ها کمی کند نیست؟ گزارش‌های مردمی نشان می‌دهد که هنوز خیلی از مالکان که برای این طرح ثبت‌نام کرده‌اند، حتی هیچ تماسی از سوی شرکت‌های معرفی شده دریافت نکرده‌اند. آیا مشکلی در اجرا وجود دارد؟
در این مدت بیش از 3 هزار ثبت‌نامی داشته‌ایم و تعدادی به قرارداد تبدیل شده و بازرسی‌های اولیه نیز برای تعدادی از این گروه انجام شده است. آمارها رفته رفته در حال افزایش است و احتمال می‌دهیم که با پایان فصل سرما و کنار رفتن احتیاط مالکان برای در اختیار قراردادن موتورخانه‌های خود، این رقم به 300 هزار مشترک ثبت‌نامی نیز برسد و از این تعداد احتمالاً بیش از 100 هزار مشترک در طرح قرار می‌گیرند و برای آنها این کار انجام می‌شود. اما نوع کار متفاوت از طرح‌هایی مانند تعویض لامپ‌های کم مصرف است. ما اکنون مشکل منابع مالی نداریم. برای این بهینه‌سازی مصرف 6 هزار میلیارد تومان منابع مالی پیش‌بینی کرده‌ایم و نقدینگی را در اختیار شرکت‌ها قرار داده‌ایم و از آنها خواسته‌ایم که با شرکت‌های مجری جلساتی را داشته باشند و طرح را توجیه کنند. به هر حال کار جدیدی است و زمان بر، اما حتماً انجام خواهد شد.
در بحث بهینه‌سازی مصرف و ارتقای بخاری‌ها هم شرکت بهینه‌سازی مصرف سوخت در حال تدوین آیین نامه است و ممکن است که اجرا را به ما بسپارند. البته منطقی است، چراکه ما شبکه گسترده‌ای از پرسنل را در تمام استان‌ها داریم و تجربه نشان داده که اجرا را باید شرکت ملی گاز انجام دهند. الان وزارت نفت نیز به این نتیجه رسیده و موضوعات را در ستاد نهایی می‌کنند و آیین نامه‌ها تدوین و برای اجرا به شرکت گاز واگذار می‌شود. ما نیز هر موضوعی که واگذار می‌شود حتماً دنبال و اجرا می‌کنیم.
کدام بخش از اقدامات مدیریت مصرف را شرکت ملی گاز باید دنبال کند؟
بخش تجهیزاتی را باید شرکت ملی گاز پیگیری کند اما بخشی هم خارج از حیطه کاری ماست. مانند مبحث 19 مقررات ملی ساختمان که در دست قانونگذار و وزارت راه است.
 مصرف داخلی گاز در ایران براساس آمار سال ۲۰۱۹ معادل ۲۵۰ میلیارد مترمکعب بود که 93 درصد آن در داخل کشور مصرف شد. به نظرتان چه میزان از این مصرف قابل کاهش است؟
اگر فقط به بررسی 2 بخش خانگی و نیروگاهی بپردازیم، تنها در این دو بخش می‌توان با یک سری اقدامات سالانه 30 میلیارد مترمکعب، معادل مصرف کشوری مانند سوئیس صرفه‌جویی کرد و باید این اتفاق هم بیفتد، چراکه ما فقط یک میدان مانند پارس جنوبی داریم و ادامه این مسیر می‌تواند بحران جدیدی را در کشور رقم بزند. نیروگاه‌ها حدود 70 میلیارد مترمکعب سوخت معادل در سال مصرف می‌کنند و در این بخش در حدود 15 میلیاد مترمکعب ظرفیت بهینه‌سازی وجود دارد که اگر سرمایه‌گذاری اتفاق بیفتد و راندمان نیروگاه را افزایش دهند و نیروگاه‌های سیکل ترکیبی و با راندمان بالا در مدار تولید قرار بگیرد، این صرفه‌جویی حتمی است. ضمن آنکه می‌توان بخشی از نیاز کشور را با نیروگاه‌های تجدیدپذیر پوشش داد و متولی این امر وزارت نیروست.
اما در بخش خانگی نیز امکان این کاهش 15 میلیارد مترمکعبی مصرف گاز در سال وجود دارد. هرچند که کار آسانی نیست و سرمایه‌گذاری نیاز دارد، اما با کمک بخش خصوصی اگر این کار انجام شود، فرصت‌های بزرگی در اختیار کشور قرار خواهد گرفت. هم اشتغال آفرین است و هم درآمدزا. در عین حال فرصتی برای ایجاد ارزش افزوده از طریق توسعه داخلی و همین‌طور صادرات در اختیار کشور قرار می‌دهد.
اگر بخش خصوصی در سیستم نرم افزاری و سخت افزاری این بهینه‌سازی مصرف کمک کند تا به یک صنعت تبدیل شود و نه شعاری در زمستان ها؛ قول می‌دهم که اقتصاد خوبی هم برای کشور خواهد داشت. این 30 میلیارد مترمکعب سرمایه‌گذاری زیادی نیاز دارد اما پول زیادی را هم برای کشور ایجاد خواهد کرد. باید دانش بنیان‌ها را درگیر این موضوع کنیم.
 به نظرتان با اتفاقی که در قطع برق هفته‌های اخیر افتاد و آن را به کمبود گاز ارتباط دادند، از سال دیگر در زمستان باید هم دغدغه کمبود گاز داشته باشیم و هم نگران خاموشی باشیم؟
اگر درست عمل کنیم، خیر. اتفاقی که امسال افتاد نتیجه یک ناهماهنگی و فضا‌سازی بود. ما کمبود گاز یا کاهش تحویل به نیروگاه‌ها نداریم. حتی صادرات نیز انجام و به صنایع نیز به میزان کافی گاز تحویل داده شد. بین 100 تا 130 میلیون‌ متر مکعب در روز هم گاز به نیروگاه‌ها دادیم که تعهد ما 80 میلیون مترمکعب بود اما با وجود این، شرایطی رقم خورد که کمبود سوخت نیروگاه‌ها را ناشی از کمبود گاز در کشور دانستند.
برخی از کارشناسان می‌گویند که اگر شبکه گاز سراسری را در سال‌های اخیر گسترش نداده بودید و این تعداد روستا که حتی برخی ممکن است در دهه‌های آتی خالی از سکنه باشند، به شبکه اضافه نکرده بودید، کشور با این چالش مواجه نمی‌شد. نظر شما چیست؟
توسعه شبکه داخلی گاز یک الزام و گازرسانی به روستاها خواست مردم و نمایندگان مجلس بود. گازرسانی یک رفاه عمومی ایجاد می‌کند و لازم بود که در راستای عدالت اجتماعی و هم به لحاظ اقتصادی گازرسانی انجام می‌شد. ما با گازرسانی یک سوخت گران‌تر –سوخت مایع- را صرفه‌جویی و حتی صادر کردیم.
به‌هر حال ما باید کلان نگاه کنیم. این کمبود در سال‌های آتی و شاید برای تمام زمستان‌ها، ممکن است 5 تا 10 روز باشد اما وقتی مشترکی را به شبکه متصل می‌کنیم، در تمام سال سوخت مصرفی آن را جایگزین می‌کنیم. باید گزینه‌های دیگری را نیز بیابیم که این کمبود را با سوخت‌های جایگزین پیک‌سایی کنیم. استفاده از سوخت جایگزین یک نوع پیک سایی است و با استفاده از مخازن ذخیره سازی می‌توانیم بخشی از مصارف گاز را در زمستان تأمین کنیم. این گازرسانی که در 8 سال اخیر انجام شد در کل سال اقتصاد خیلی خوبی دارد.
اما در مقابل یک فرصت و ظرفیت برای رایزنی‌های بین‌المللی و ایجاد چسبندگی اقتصادی را با افزایش صادرات گاز از دست داده‌ایم. درست است؟
خیر. ما در داخل نیاز به مدیریت مصرف و بهینه‌سازی داریم و این موضوع خود ظرفیت‌های قابل ملاحظه‌ای در اختیار کشور می‌گذارد.
به‌نظرتان اگر تحریم نبودیم، بازهم توسعه داخلی شبکه اتفاق می‌افتاد یا روی صادرات گاز تمرکز می‌شد؟ در این مسأله، چرا کشورهایی مثل روسیه و امریکا مثل ما رفتار نکرده‌اند؟
برای ما توسعه داخلی شبکه گاز یک مزیت بوده و هست. مزیت ایران گاز است و هرجا می‌توانیم باید آن را جایگزین کنیم اما البته به موازات آن باید بحث بهینه‌سازی را هم دنبال کنیم. اگر ما بهینه‌سازی را دنبال کنیم هیچ کمبودی برای تأمین نیاز داخلی و رایزنی‌های بین‌المللی نخواهیم داشت.
ما در بحث توسعه داخلی شبکه با 6 میلیارد دلار گاز، حدود 10 میلیارد دلار سوخت گران‌تر را آزادسازی کردیم و اقدامی اقتصادی انجام دادیم که خودش هزینه‌های خودش را پوشش می‌داد. البته اگر تحریم نبودیم روی بحث مذاکرات بین‌المللی و صادرات گاز بیشتر کار می‌شد اما توسعه داخلی شبکه گاز یک الزام و مزیت بود.
برای ذخیره‌سازی گاز و پیک سایی در زمستان چه برنامه‌ای دارید؟
در حال حاضر حدود 5 میلیارد مترمکعب ظرفیت ذخیره‌سازی داریم اما توسعه 15 میلیارد مترمکعبی ذخیره‌سازی در شوریجه کلید خورده و سرمایه‌گذاری آن در حال انجام است. مخازن دیگری نیز در دست مطالعه داریم که البته مطالعه و ظرفیت سنجی آن زمان بر خواهد بود.
اما گذشته از ذخیره‌سازی گاز، لازم است که ذخیره‌سازی سوخت‌های مایع برای پیک زمستان افزایش پیدا کند. اگر این اقدامات انجام شود و بهینه‌سازی مصرف را نیز بجد دنبال کنیم، هیچ مشکلی در تأمین داخلی گاز و حتی صادرات نخواهیم داشت.
 به‌عنوان سؤال آخر، چطور می‌خواهیم هاب گاز منطقه شویم؟
این موضوع تجارت گاز است و فقط صادرات را در برنمی‌گیرد. یعنی ترانزیت و سوآپ نیز مطرح می‌شود که البته در این سیاستگذاری، مهم است که ایران توان تجارت و نقل و انتقال پول را هم داشته باشد.

سیاوش رضایی
 خبرنگار
درماه‌های اخیر، بازارهای جهانی جای خود را درپرتفوی سرمایه‌گذاران ایرانی بازکرده است. دراین مدت سرمایه‌گذاران با توجه به بازدهی خیره کننده در بازار رمزارزها به این سمت متمایل شده‌اند و بازار خرید و فروش انواع رمزارز بخصوص «بیت‌کوین» در ایران روز‌به‌روز داغ‌تر می‌شود.
دردهه‌های گذشته بسته به شرایط بازارهای سرمایه‌گذاری جدیدی پیش روی ایرانی‌ها قرارگرفته است و هر دارایی که بازدهی قابل قبولی داشته با استقبال زیادی همراه شده است. زمانی فیش‌های حج میان مردم دست‌به‌دست می‌شد و در دوره‌ای سیم‌کارت موبایل به محلی برای کسب درآمد تبدیل شده بود. درطول این دهه‌ها خودرو هم همیشه یکی از بازارهایی بوده است که عده‌ای را جذب خود کرده است. درحالی که سرمایه‌گذاران ایرانی برای کسب سود یا حفظ ارزش دارایی‌های خود و پوشش ریسک تورم، علاقه زیادی به بازار ارز و طلا داشته‌اند، پس‌از یک دوره ثبات در فضای پسابرجام، دوباره به‌دلیل نوسان و رشد شدید قیمت‌ها دراین بازارها از اواخر سال 1396 و 1397 یک بار دیگر این بازارها جذاب شد و بخش عمده‌ای سرمایه‌گذاران حرفه‌ای و مردم عادی رهسپارآن شدند. اما بعد از بازگشت روند نزولی نرخ ارز و رکود نسبی درآن، در سال گذشته بازار سهام توانست ظرفیت‌های بالای خود را به رخ بکشد. دراین سال بورس تهران با بازدهی 180 درصدی درصدر بازدهی بازارهای سرمایه‌گذاری قرار گرفت و به‌همین دلیل از اواخر این سال، بتدریج سرمایه‌گذارانی که تا پیش از آن هیچگاه بورس را تجربه نکرده بودند به این بازار آمدند و تا مرداد ماه امسال با کسب بازدهی خیره کننده آن را به باقی بازارها ترجیح دادند ولی از 20 مرداد ماه امسال که بازار سهام با نوسان و ریزش شدیدی مواجه شد و بتدریج شاخص کل از قله نزدیک به 2.1 میلیون واحد به 1.2 میلیون واحد رسید، شرایط برای سرمایه‌گذاران تغییر کرد، روندی که یک باردیگر در دی ماه امسال تکرار و باعث شد پس از یک رشد مقطعی شاخص کانال 1.1 میلیون واحد را هم تجربه کند. بدین ترتیب سرمایه‌گذاران به‌دنبال بازاری جدید بودند. عده‌ای دوباره به بازار ارز و طلا بازگشتند و برخی که سرمایه قابل قبولی داشتند راهی بازارمسکن شدند. اما چشم‌انداز این بازارها نیز ضامن بازدهی مورد انتظارآنها نبود، چرا که نرخ ارز رو به کاهش گذاشته و به‌دنبال آن بازار طلا هم جذابیت خود را از دست داده است و بازارمسکن هم جدای از قدرت نقدشوندگی پایینی که دارد طی ماه‌های اخیر سیگنال‌های رکود دوباره‌ای می‌دهد. دراین فضا، بخشی از سرمایه‌گذاران ایرانی دارایی را وارد پرتفوی سرمایه‌گذاری خود کردند که تا پیش از آن تجربه‌ای درخصوص آن وجود ندارد و تنها تعداد محدودی از سرمایه‌گذاران حرفه‌ای آن را تجربه کرده بودند. بازار رمزارزها که درسال 2017 میلادی با رشد چشمگیردرجهان خودنمایی کرده بود، یک بار دیگر از اواخر سال میلادی گذشته با ثبت رکوردهای پی درپی بسیاری از سرمایه‌گذاران بزرگ و کوچک را ترغیب کرد. به طوری که بیت‌کوین شناخته شده‌ترین رمزارز جهان در نخستین هفته‌های سال 2021 با شکستن کانال 40 هزار دلاری بی‌سابقه‌ترین رشد تاریخی خود را ثبت کرد. دراین میان ورود برخی از شرکت‌های سرمایه‌گذاری و حقوقی‌های بزرگ دنیا مانند شرکت «پی پال» به این بازار باعث شد تا تحلیل‌های تکنیکال بسیاری درباره آینده صعودی رمزارزها منتشر شود. تحلیلگران بانک جی‌پی مورگان امریکا قیمت بیش از 100 هزار دلاری برای بیت‌کوین پیش‌بینی کردند وبرخی دیگر تارگت 140 هزار دلاری برای آن متصور شدند.
آغاز تب بیت‌کوین از سال 96
هرچند طی سال‌های گذشته بحث و حدیث‌های زیادی درباره ارزهای مجازی و نگاه بانک مرکزی نسبت به قانونی شدن یا نشدن خرید و فروش آن مطرح شده است، اما بازار رمز ارزها در ایران عمق زیادی نداشت. طبق اطلاعات ارائه شده در سال 1396 که تا حدودی تب خرید بیت‌کوین سرمایه‌گذاران ایرانی را گرفت، فروش ماهانه بیت‌کوین از 40 میلیون تومان به بیش از 600 میلیون تومان رسید. درهمین سال برخی نیز به‌عنوان سلطان بیت‌کوین در رسانه‌ها معرفی شدند. ولی درهمین سال پس از رشد تاریخی این رمزینه ارز به نزدیک 20 هزار دلار، شاهد ریزش شدید آن بودیم به طوری که قیمت آن به محدوده 3 تا 4 هزار دلار بازگشت. برهمین اساس تب سرمایه‌گذاری دراین بازار چندان همه گیر نشد. با این حال درماه‌های اخیر که بیت‌کوین توانست دوباره روند صعودی درپیش گیرد و رکورد تاریخی خود را بشکند، دوباره و البته شدیدتر از قبل تب بیت‌کوین فراگیر شده است. حالا درکنار سرمایه‌گذارانی که از چند سال قبل دراین بازار فعال هستند، مردم عادی هم از طریق کانال‌های تلگرامی و برخی از صرافی‌های خارجی وارد این بازار شده‌اند. یک جست‌و‌جوی ساده در اینترنت و شبکه‌های اجتماعی انبوهی از اطلاعات را درباره خرید و فروش ارزهای مجازی بخصوص بیت‌کوین به‌دست می‌دهد.
بدین ترتیب به‌نظر می‌رسد پس‌از عقب نشینی شاخص بورس تهران که درماه‌های گذشته توانسته بود، بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاران را به سوی خود جلب کند، اکنون سرمایه‌گذاران ایرانی به‌دنبال بازار جدیدی هستند تا کسب سود کنند و دراین راه نمودار قیمت ارزهای مجازی و رشد انفجاری آنها عزم سرمایه‌گذاران ایرانی را جزم کرده است.
البته به اعتقاد کارشناسان یکی از مواردی که سرمایه‌گذاری دراین بازار را برای ایرانی‌ها جذاب کرده است، تحریم‌های بانکی است. ایرانی‌هایی که قصد انتقال پول به سایرکشورها دارند به‌جای کانال‌های بانکی رو به ارزهای مجازی آورده‌اند.
گفتنی است تا زمان تنظیم این گزارش قیمت بیت‌کوین با رشد 427 دلاری معادل 1.3 درصد به 32 هزار و 639 دلار رسید که ارزش ریالی آن به بیش از 773 میلیون تومان می‌رسد. بررسی نوسان بازار این ارزمجازی مشهور نشان می‌دهد که بازدهی یک هفته آن 8 درصد (برابر با 2 هزار و 864 دلار) منفی بوده است، اما در یک ماه اخیر بیت‌کوین بیش از 9 هزار و 300 دلار برابر با 40 درصد و در شش ماهه بیش از 23 هزار دلار معادل 242 درصد رشد داشته است. دریک سال اخیر نیز بازدهی آن به 286 درصد می‌رسد، اما بازدهی سه ساله آن 185 درصد است. سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای مجازی سودآوری قابل توجهی برای برخی سرمایه‌گذاران به همراه داشته است، اما با وجود این باید مراقب ریسک‌هایی که از دید کارشناسان وجود دارد، بود.
مراقب ریسک باشید
محمد‌حسن شمسی کارشناس بازارهای مالی درگفت‌و‌گو با «ایران» اعتقاد دارد اصلی‌ترین دلیلی که باعث شده است تا عده‌ای از سرمایه‌گذاران ایرانی به خرید و فروش ارزهای مجازی روآورند، رشد شدید قیمتی آن است. برای مثال قیمت بیت‌کوین درفاصله کوتاهی از 4 تا 5 هزار دلار به بیش از 30 هزار دلار رسیده است. وی با اشاره به ریسک‌هایی که دراین بازار وجود دارد، توضیح داد: برخلاف سایر بازارهای مالی مانند سهام که یک نهاد ناظر برآن نظارت می‌کند و فعالان آن باید پاسخگو باشند، بازار ارزهای مجازی هیچ نهاد ناظری ندارد و تراکنش‌های آن ثبت نمی‌شود. وی ادامه داد: برخلاف نظر برخی که معتقدند بیت‌کوین به‌دلیل محدودیت استخراج درسال‌های آینده با رشد بالایی مواجه می‌شود، باید گفت درصورتی که یک شرکت بزرگ اقدام به معرفی رمزارز جدیدی کند برای مثال یکی از بانک‌های مرکزی دنیا این کار را انجام دهد، بشدت روی قیمت بیت‌کوین تأثیر خواهد داشت. این کارشناس بازارهای مالی با اشاره به اینکه واسطه‌های خرید و فروش درکشور ریسک دیگری است که باید مراقب آن بود، اظهارکرد: سرمایه‌گذاران باید از طریق مسیرهای اصلی اقدام به خرید و فروش کنند، این درحالی است که در ایران برخی از سایت‌ها واسط معامله شده‌اند و به‌دلیل نبود نظارت امکان کلاهبرداری درآن نیز بالاست. شمسی همچنین گفت: علاوه براین همانگونه که در سال‌های گذشته بارها اتفاق افتاده است، احتمال ریزش شدید قیمت ارزهای مجازی نیز وجود دارد.
وی تأکید کرد: اعمال محدودیت‌های بانکی برای کشور یکی از دلایلی است که باعث شده است تا برخی از ایرانی‌ها برای نقل و انتقال پول از ارزهای مجازی استفاده کنند.
بازاری که نیازمند تخصص است
مجید عینیان، کارشناس اقتصادی نیز درگفت‌و‌گو با «ایران» دراین باره گفت: همه مردم می‌خواهند با سرمایه‌گذاری در یک بازار ارزش دارایی خود را بیشتر کنند، در یک دوره سپرده‌های بانکی جذابیت داشت و برهمین اساس مؤسسات مالی غیرمجاز نیز رونق زیادی پیدا کردند. ضمن اینکه ارز، طلا و سهام نیز در دوره‌های مختلف مورد توجه سرمایه‌گذاران بوده است. وی با تأکید براینکه سرمایه‌گذاران ارزهای مجازی باید ریسک‌های آن را درست ارزیابی کنند، افزود: به طور معمول مردم گذشته نگر به بازارها نگاه می‌کنند و چون دریکسال اخیر یک بازار بازدهی بالایی داشته است به آن تمایل پیدا می‌کنند. به‌گفته وی، این بازار با پیچیدگی‌های زیادی روبه‌روست و ورود بدون دانش و آگاهی ریسک را بالا می‌برد. این کارشناس اقتصادی ادامه داد: ریسک دیگری که دراین بازار وجود دارد این است که برخلاف سایر بازارها که قوانین محدودکننده‌ای مانند دامنه نوسان در بازار سرمایه وجود دارد، بازار ارزهای مجازی هیچ قانون محدودکننده‌ای ندارد و برهمین اساس دامنه نوسان آن بازاست.
عینیان تأکید کرد: با این حال درصورتی که سرمایه‌گذار از دانش تخصصی مورد نیاز برخوردار باشد، می‌تواند بازدهی قابل قبولی از رمزینه ارزها به دست آورد. بنابراین یکی از نکات مهم که باید مورد توجه باشد این است که پیش از ورود باید دانش مورد نیاز را کسب کرد.

گروه اقتصادی- معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: صنعت نفت و گاز به معنای واقعی تحریم‌ها را بی‌اثر کرد؛ وزارت نفت در این دوران توانست رکورد صادرات نفت و فرآورده‌های نفتی را بشکند به طوری که میزان صادرات فرآورده‌های نفتی بیش از 4 برابر افزایش یافته است.
اسحاق جهانگیری روز گذشته پس از بازدید از بیست و پنجمین نمایشگاه صنعت نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی در جمع خبرنگاران به نکاتی اشاره کرد که به گفته کارشناسان اقتصادی بسیار قابل تأمل است. یکی از موضوعاتی که معاون اول ریاست جمهوری به آن پرداخت، «تحقق شعار ما می‌توانیم» بود.
جهانگیری درباره تحقق شعار ما می‌توانیم، گفت: کارآمدی یعنی تولید محصولی که در انحصار خارجی‌ها بود و بدون کوچکترین اتهام نسبت به زد و بند و فساد به مرحله تولید رسیده است. در حالی که برخی در پرونده کارها و تشکیلات شان ده‌ها مورد فساد دیده می‌شود؛ کارهایی بزرگ و در سطح بین‌المللی اتفاق افتاده که به معنای واقعی تحریم‌ها را بی‌اثر کرده است. ما نگذاشتیم بزرگترین پروژه‌های کشور در دوران تحریم نه تنها تعطیل شود بلکه بسرعت جلو رفته و اجرایی شود.
دولت در معرض بمباران اخبار منفی
معاون اول رئیس‌جمهوری گفت: در شرایطی که دولت در معرض بمباران اخبار منفی از خارج از کشور به منظور زیر سؤال بردن آینده و دستاوردهای نظام است و در داخل نیز گاهی به‌دلیل بدسلیقگی پمپاژ اخبار منفی انجام می‌شود، دستاوردهای این نمایشگاه نشان می‌دهد که ایران به سمت توسعه و پیشرفت حرکت می‌کند.
وی با ابراز تأسف از اینکه در شرایط کرونا و به‌دلیل رعایت پروتکل‌های بهداشتی امکان دعوت از مردم عزیز برای بازدید از چنین نمایشگاه‌هایی وجود ندارد، گفت: مجموعه فرزندان ایران هم در بخش نفت، گاز و هم در بخش پالایش و پتروشیمی کارهای بزرگی کردند و کارهای بزرگی در دست اجرا دارند که ارزنده و قابل ستایش است. دستاورد‌های فرزندان غیور کشور در حوزه نفت، گاز و پتروشیمی بیانگر آینده درخشان پیش رو و شکست تحریم‌های ظالمانه علیه کشورمان است.
او افزود: برای هر ایرانی شاید این سؤال مطرح بود که ایران به‌عنوان یکی از کشورهایی که دارای بزرگترین ذخایر نفت و گاز است آیا می‌تواند خود از این استعدادها و ظرفیت‌ها استفاده کند؟ این نمایشگاه نشان می‌دهد که ما در حوزه دانش، داخلی‌سازی و توانمند‌سازی مجموعه‌ها برای تولید محصولاتی که قابلیت عرضه به داخل و خارج از کشور را داشته باشد، گام‌های بلندی برداشته‌ایم.
جهانگیری با بیان اینکه کشور ایران یکی از بزرگترین ذخایر نفت و گاز را دارد، گفت: هر ایرانی آرزو دارد که بتوانیم در مراحل مختلف در بخش‌های نفت و گاز و پتروشیمی از بالادستی و در واقع میادین نفت و گاز و واحدهای پایین دستی پتروشیمی به دانش دسترسی پیدا کرده و هم داخلی‌سازی کنیم و هم به یک توانمندی برسیم که محصولات ما در بازارهای داخلی و بین‌المللی قابل عرضه باشد.
عملکرد مثبت دانشگاهیان در حوزه نفت و گاز
به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی معاون اول ریاست جمهوری، جهانگیری با اشاره به تصمیم وزارت نفت برای استفاده از توان دانشگاه‌های کشور به منظور حضور در این عرصه مهم، گفت: وقتی در جلسه‌ای که بنده نیز حضور داشتم چنین تصمیمی اتخاذ شد فکر می‌کردیم که این کار اقدامی پر ریسک است و حتی ممکن است دانشگاه‌های کشور برای تولید محصولات نیازمند سال‌ها زمان باشند، اما امروز و در بازدید از بخش‌ها و سالن‌هایی که مرتبط با شرکت‌های دانش بنیان بود، دیدیم که چگونه اعضای هیأت علمی و دانشجویان مرتبط با این حوزه برای توسعه و خودکفایی به طور همه جانبه درگیر کار شده‌اند و علاوه بر تولید دانش و مهندسی محصولات در حوزه بازیافت نیز در سریع‌ترین زمان پروژه‌های واگذار شده را انجام دادند.
معاون اول رئیس‌جمهوری ادامه داد: انحصار تولید برخی از محصولات که در این نمایشگاه به نمایش درآمد در اختیار معدود کشورها و شرکت‌های خارجی است اما شرکت‌های ایرانی موفق شدند در زمینه ساخت تجهیزات نظیر ساخت توربین‌ها و کمپرسورها توانمندی بالایی را ارائه کنند که جزو افتخارات است. تولیداتی که مطابق با استانداردهای معتبر بین‌المللی است.
هیچ کس پیشرفت فعلی را پیش‌بینی نمی‌کرد
او با اشاره به ساخت کمپرسورهای خاص برای ایجاد خط راهبردی انتقال نفت به بندر جاسک، گفت: این خط انتقال از اصلی ترین، راهبردی‌ترین و اساسی‌ترین طرح‌های کشور است. طرحی که پس از تصمیم‌گیری برای صادرات نفت از بندر دیگری بجز خارک در خارج از خلیج فارس اجرا شد. حتی فولاد مورد نیاز برای لوله‌های این طرح که بتواند گاز ترش را جابه‌جا کند از سوی شرکت‌های داخلی و مطابق استانداردهای بین‌المللی که وزارت نفت بسیار بر آن پافشاری می‌کرد، تولید شد. این در حالی است که در گذشته حتی ورق‌های معمولی مورد نیاز برای تولید لوله‌های مرتبط با صنعت نفت و گاز از خارج وارد می‌شد.
جهانگیری گفت: هیچ کس تصور نمی‌کرد کشور در سخت‌ترین و شدیدترین شرایط تحریم‌های امریکا در این سه سال اخیر بتواند پروژه‌های این چنینی را اجرا کند.
شعار«ما می‌توانیم» را به طور واقعی اجرا کردیم
معاون اول رئیس‌جمهوری با اشاره به افتتاح پروژه و طرح بزرگ پالایشگاه بید بلند از سوی رئیس جمهوری، گفت: این پالایشگاه نمادی از طرح‌هایی است که در زمان تحریم امریکا راه‌اندازی شد و به نتیجه رسید. وزارت نفت و شرکت ملی نفت ایران به معنای واقعی کارآمدی و توانمندی خود را به نمایش گذاشتند و شعار ما می‌توانیم را نه در حد حرف بلکه به طور واقعی اجرا کردند. البته کسانی هستند که مدعی شعار ما می‌توانیم هستند اما کوچکترین کاری از این جنس در پرونده‌های کاری آنان وجود ندارد.
با روش‌های جدید و شجاعانه جریان فروش نفت قطع نشد
معاون اول رئیس‌جمهوری ادامه داد: فرزندان ملت ایران در وزارت نفت کار مهم دیگری در حوزه تحریم انجام داده‌اند که آن صادرات نفت بود. متأسفانه در سه سال دوران تحریم کنونی بیش از 100 میلیارد دلار از درآمدهای ارزی کشور به خاطر تحریم‌ها کاهش یافت اما همکاران وزارت نفت با روش‌های جدید و شجاعانه نگذاشتند جریان فروش نفت قطع شود.
او ادامه داد: من روزها و هفته‌های خوشی برای آینده کشور پیش‌بینی می‌کنم. زمستان تمام شد و روسیاهی ماند برای کسانی که به جای کمک به دولت سعی کردند با زبان و اقدامات شان چوب لای چرخ بگذارند.
روزهای خوش مردم را تلخ نکنید
جهانگیری گفت: روزهای بهاری خوبی در پیش رو خواهیم داشت، حتی در همین ماه‌های اخیر و دوره ریاست جمهوری ترامپ رکوردهایی در صادرات نفت و میعانات نفتی به دست آمد که قابل توجه است. در دوران کسی که آرزو می‌کرد فروش نفت ایران به صفر برسد، ما در دی ماه امسال به بزرگترین رکورد در صادرات نفت رسیدیم.
او افزود: امیدوار هستم با اقدامات و هماهنگی‌هایی که در داخل کشور پیش می‌آید مردم طعم شیرین مقاومت را بچشند و امیدواریم کسانی که بی خود برای خود تصوراتی دارند، روزهای خوش مردم را تلخ نکنند و بگذارند مردم طعم شیرین مقاومت را بچشند.

رئیس جمهوری هدف کارگردانان شکست خورده جنگ اقتصادی را برهم زدن آرامش اقتصاد کشور عنوان کرد و گفت: نگاه طرف‌های تجاری ایران تغییر یافته و مناسبات اقتصادی کشور درحال ورود به مرحله ای جدید است. به گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی ریاست جمهوری، حسن روحانی در یکصد و نود و ششمین نشست ستاد هماهنگی اقتصادی دولت، با تأکید بر اینکه همه باید تلاش کنند به نحو مؤثر از ثمره مقاومت و مقابله با جنگ تحمیلی اقتصادی در جهت رونق اقتصادی کشور و جبران لطمات تحریم‌ها بهره ببرند، افزود: برای دولت مسجل و اثبات شده است که هدف کارگردانان شکست خورده جنگ اقتصادی، برهم زدن آرامش اقتصادی کشور است و امروز تلاش می‌کنند پیروزی ملت در جنگ اقتصادی را بی‌ثمر و به کام مردم تلخ کنند. رئیس جمهوری افزود: من مطمئنم که فعالان اقتصادی کشور و مردم با روشن‌بینی، به این نوع اظهارات و اقدامات توجه و اعتنا نمی‌کنند و با اطمینان، آرامش و امید به افق روشن اقتصاد کشور به فعالیت‌های خود با قدرت ادامه می‌دهند. روحانی با بیان اینکه با فروکش کردن انتظارات تورمی و روندرو به رشد صادرات نفتی و غیر نفتی شرایط اقتصادی کشور به سمت بهتر شدن حرکت می‌کند، اظهار داشت: اهمیت بازارهای اقتصادی ایجاب می‌کند آرامش لازم در این بازارها برقرار باشد. رئیس دولت تدبیر و امید تأکید کرد: دشمنان عصبانی تلاش می‌کنند روند مثبت را متوقف یا کند سازند و با تبلیغات وسیع رسانه‌های معاند و جنگ روانی، عمدتاً به‌ دنبال این هستند که روند کاهش نرخ ارز و قیمت کالاها را شرطی کنند. روحانی با بیان اینکه با شکست جنگ اقتصادی ترامپ، نگاه طرف‌های تجاری ایران تغییر یافته و مناسبات اقتصادی کشور درحال ورود به مرحله ای جدید است، تصریح کرد: همه باید کمک کنند که بازارهای حساس نظیر ارز در چارچوب سیاست‌هایی که بانک مرکزی اعمال می‌کند مدیریت و به تعادل برسد. در این جلسه رئیس سازمان برنامه و بودجه از روند بررسی و تغییراتی که کمیسیون تلفیق مجلس شورای اسلامی در منابع و مصارف لایحه بودجه ۱۴۰۰ داده است، گزارشی ارائه کرد و تبعات و عوارض ناشی از تصمیم کمیسیون تلفیق مجلس در زمینه افزایش منابع درآمدی و مصارف بودجه بر اقتصاد کشور و معیشت مردم، بررسی شد.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حکمی حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی را به عنوان نماینده رهبری در امور انجمن اسلامی دانشجویان و دانشجویان ایرانی در اروپا منصوب کرد. به گزارش ایرنا به نقل از پایگاه خبری دفتر تبلیغات اسلامی، متن حکم رهبر انقلاب اسلامی به این شرح است:
بسم الله الرحمن الرحیم
جناب حجت‌الاسلام آقای حاج شیخ احمد واعظی (دامت توفیقاته)
پس از درگذشت تأسفبار مرحوم حجت‌الاسلام آقای اژه‌ای (رحمة الله علیه) که برای دانشجویان عزیز ما در کشورهای اروپایی برادری دلسوز و خیرخواه در هدایت‌های معنوی و فکری بودند، لازم است این خلأ به‌گونه‌ای شایسته پر شود، لذا جنابعالی را که آراسته به زیور علم و اخلاق می‌باشید به نمایندگی خود در ارتباط با انجمن‌های اسلامی و دیگر دانشجویان ایرانی در اروپا منصوب می‌کنم و امیدوارم در ایجاد رابطه‌ فکری و معنوی و عاطفی با آن جوانان عزیز که در شمار امیدهای آینده کشورند موفق باشید.
والسلام علیکم و رحمة الله
سیدعلی خامنه‌ای
گفتنی است حجت الاسلام احمد واعظی هم‌اکنون رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم است.